Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Rozkwit Aten. Wojna peloponeska

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia rozwój demokracji ateńskiej i jej znaczenie w starożytnym świecie greckim;

• wyjaśnia, dlaczego Sparta wystąpiła zbrojnie przeciw Atenom i do czego doprowadził spór o hegemonię;

• opisuje zmiany, jakie zmiany nastąpiły w Grecji po wojnie peloponeskiej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Rozkwit Aten. Wojna peloponeska”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Prezentacja multimedialna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Nauczyciel poleca uczniom, aby przygotowali prezentację w oparciu o informacje zawarte w sekcji „Przeczytaj” oraz prezentacji, aby w fazie wstępnej przedstawić ją na forum klasy.

Faza wstępna:

1. Przybliżenie przez nauczyciela wyświetlonych na tablicy: tematu i celów lekcji. Omówienie planowanego przebiegu zajęć.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko dyskutują o prezentacji, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje.

2. Praca z drugim multimedium („Audiobook + Sprawdź się”). Nauczyciel prezentuje nagranie. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedzi do poleceń 2 i 4: przedstawia zalecenie Peryklesa dla Aten podczas wojny peloponeskiej oraz wyjaśnia, dlaczego rządzący po Peryklesie politycy doprowadzili Ateny do upadku. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

3. Praca z pierwszym multimedium („Prezentacja multimedialna”). Nauczyciel przypomina, że uczniowie zapoznali się z prezentacją przed zajęciami. Poleca, aby w zespołach dwuosobowych zapoznali się z poleceniem nr 2, a następnie ustalili chronologię podanych wydarzeń. W następnym kroku uczniowie w parach wykonują kolejne polecenie, wymieniając i charakteryzując przyczyny klęski Aten w wojnie peloponeskiej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Rozkwit Aten. Wojna peloponeska” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 1, 2 i 3 z sekcji „Audiobook + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

M. I. Finley, Polityka w świecie starożytnym, przeł. D. Kozińska, Kraków 2000.

R. Flacelière, Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa, przeł. Z. Bobowicz i J. Targalski, Warszawa 1985.

R. Kulesza, Ateny Peryklesa, Warszawa 1991.

Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.

Tukidydes, Wojna Peloponeska, ks. I, II, VI, VII; tłum. K. Kumaniecki, 1988.

Ksenofont, Historia grecka, ks. II, rozdz. 2, 3–4, 10–14, 19–23; Biblioteka Kijowski.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą wykorzystać teksty zawarte w prezentacji multimedialnej do przygotowania się do lekcji powtórkowej.