Autor: Aneta Murawiecka

Przedmiot: historia

Temat: Powstanie państw w Europie Zachodniej

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa: zakres podstawowy

VI. Europa wczesnego średniowiecza.

Uczeń:

3) opisuje proces tworzenia się państw w Europie, z uwzględnieniem ich chrystianizacji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• uzyskuje podstawowe informacje o procesie powstawania państw w Europie Zachodniej w okresie wczesnego średniowiecza;

• odtwarza proces tworzenia się państw w Europie Zachodniej w okresie wczesnego średniowiecza;

• pozyskuje informacji o pierwszych państwach w Europie Zachodniej okresu wczesnego średniowiecza;

• poznaje i rozumie wpływ chrystianizacji na kształtowanie się państw
  w Europie Zachodniej okresu wczesnego średniowiecza;

• charakteryzuje pierwsze państwa w Europie Zachodniej okresu wczesnego średniowiecza;

• ocenia czynniki, które miały wpływ na powstawanie państw w Europie Zachodniej w okresie wczesnego średniowiecza.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja,

• analiza źródeł.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach lub w klasie (grupie);

• dyskusja.

Środki dydaktyczne:

• komputer z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat zajęć i poleca, by na jego podstawie uczniowie sformułowali cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Zalogowany na platformie nauczyciel, przy użyciu raportu, kontroluje przygotowanie uczniów do lekcji: weryfikuje, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem.
   Nauczyciel poleca, aby uczniowie w parach opracowali mapy myśli związane z tematem. Wybrana osoba z danej pary przedstawia przygotowane propozycje, a ochotnik zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie się do nich odnoszą i uzupełniają je o swoje propozycje.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie 2: „Czy królestwa i państwa założone przez ludy barbarzyńskie dały podwaliny pod dzisiejsze państwa europejskie? Odpowiedź uzasadnij”. Poleca uczniom, aby podzielili się na grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

2. Uczniowie pracują w parach. Analizują treść polecenia 3: „Zastanów się nad dalekosiężnymi skutkami tworzenia się królestw barbarzyńskich na zachodzie Europy. Zastanów się, z jakim innym procesem w historii możesz je porównać? Jakie dostrzegasz podobieństwa i różnice?”, dyskutują, a następnie zapisują wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne nr 1 do 5 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, pracując w parach, tworzą krzyżówkę podsumowującą zajęcia. Pary siedzące obok siebie wymieniają się krzyżówkami i je rozwiązują.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

Wypisz współczesne krainy w Europie, których nazwy pochodzą od pierwszych królestw germańskich tworzonych w Europie Zachodniej po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego.

Dla uczniów chętnych. Jaka byłaby dziś Europa, gdyby nie było pierwszych państw germańskich?

Materiały pomocznicze:

M. Mączyński, Wędrówki ludów. Historia niespokojnej epoki IV–V wiek, Warszawa 1996.

B. Zientara, Świt narodów europejskich, Warszawa 1985.

V. Fumagalli, Świt średniowiecza, Gdańsk 1996.

Narodziny średniowiecznej Europy, pod red. H. Samsonowicza, Warszawa 1999.

Wielka Historia Świata. T. 4. Kształtowanie średniowiecza, pod red.M. Salamona, Warszawa 2005.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Mapa interaktywna”, aby przygotować się do późniejszej pracy.