Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Budowa lodowca górskiego i jego ruchy
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa
IV. Hydrosfera: zasoby wód na Ziemi, morza, prądy morskie, sieć rzeczna, lodowce.
Uczeń:
wyjaśnia proces powstawania lodowców i przedstawia ich występowanie na Ziemi.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wyjaśnia, w jaki sposób powstają lodowce górskie,
wskazuje na mapie świata przykłady gór, w których występują lodowce,
rozpoznaje elementy budowy lodowca górskiego,
wyjaśnia ruchy lodowca górskiego.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody nauczania: dyskusja, pogadanka, mapa mentalna, metody operatywne (praca z mapą, z tekstem e‑materiału)
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca na forum klasy
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, zdjęcia przykładowych lodowców górskich, podręcznik, atlas, mapa fizyczna świata
Materiały pomocnicze:
K.L. Dawydow, A.A. Dmitrijewa, N.G. Konkina, Hydrologia ogólna, PWN, Warszawa 1979.
J. Desperak, J. Balon, Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003 s. 377–387.
A. Jahn, Lodowce, Spółdzielnia Wydawniczo‑Oświatowa „Czytelnik”, Warszawa 1950.
Z. Preisner, Lodowce świata, Biblioteczka geograficzna „Świat w pigułce”, Oficyna Wydawnicza „Turpress”, Toruń.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – przedstawia uczniom zdjęcia lodowców górskich, inicjuje krótką pogadankę na ich temat (może podkreślić walory krajobrazowe, atrakcyjność turystyczną itp.).
Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie, jakie warunki muszą być spełnione, żeby powstały lodowce? W dyskusji należy ustalić warunki gromadzenia się śniegu – ilość opadów, ukształtowanie powierzchni, granica wieloletniego śniegu (analiza schematu z e‑materiału).
Na podstawie schematu z e‑materiału uczniowie omawiają przemianę śniegu w lód lodowcowy.
Uczniowie w dyskusji wskazują elementy budowy lodowców górskich, przedstawiają sposoby ich powstawania i ruchu (należy zwrócić uwagę na wpływ warunków klimatycznych i kąta nachylenia podłoża na prędkość lodu w jęzorze lodowcowym).
Nauczyciel zwraca uwagę na ruch sztywnego lodu – powstawanie szczelin lodowcowych (wykorzystanie e‑materiału).
Nauczyciel prosi uczniów, aby pracując w parach, wyszukali w atlasie przykłady gór (w różnych szerokościach geograficznych i na różnych kontynentach), w których występują lodowce.
Uczniowie wskazują przykładowe góry na mapie fizycznej świata – krótka dyskusja na temat występowania lodowców w danym miejscu (nawiązanie również do granicy wieloletniego śniegu).
Uczniowie oglądają animację 3D, wykonują polecenie zawarte w e‑materiale.
Uczniowie indywidualnie rozwiązują ćwiczenia zawarte w e‑materiale. Nauczyciel wspiera uczniów, wyjaśnia ewentualne trudności.
Faza podsumowująca
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, podsumowuje etapy lekcji, ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich możliwości oraz zaangażowanie.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności, inni uczniowie również wypowiadają się na temat lekcji – co było łatwe, trudne, ciekawe itd.
Praca domowa
Korzystając z atlasu, znajdź na mapie świata góry o podobnej do Tatr wysokości n.p.m. Czy występują na ich obszarze lodowce? Wyjaśnij, dlaczego? Wskaż góry niższe od Tatr, w których powstają lodowce – zastanów się, dlaczego? Zapisz wnioski.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Animację 3D można wykorzystać w toku lekcji utrwalającej wiadomości z działu „Hydrosfera” (zakres podstawowy: IV). Animacja 3D może być wykorzystana do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji. Może znaleźć zastosowanie na lekcji poświęconej rzeźbotwórczej działalności lodowców (zakres podstawowy: V. 3).