SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Obszary o rzeźbie młodoglacjalnej na mapie Europy

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.

Uczeń:

3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, czym jest rzeźba młodoglacjalna,

• przedstawia cechy charakterystyczne obszarów młodoglacjalnych,

• analizuje rozmieszczenie obszarów o rzeźbie młodoglacjalnej na mapie Europy.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, plakat/poster, grafika interaktywna

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablet, e‑materiał, podręcznik, atlas geograficzny, mapa fizyczna Europy

Materiały pomocnicze

Klimaszewski M., Geomorfologia, PWN, Warszawa 1978.

Mityk J., Geografia fizyczna części świata, PWN, Warszawa 1978 (rozdział Europa).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – przedstawia fotografię Pojezierza Mazurskiego lub krótki film o krajobrazie pojeziernym, inicjuje dyskusję na temat cech krajobrazu pojeziernego, odwołując się do doświadczeń uczniów (bezpośrednich lub pośrednich).

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie e‑materiału lub własnej wiedzy znaleźli odpowiedź na pytanie, dlaczego krajobraz pojezierny występuje tylko na niektórych terenach Europy.

• Pracując w parach, uczniowie porównują obszary objęte ostatnim zlodowaceniem (bałtyckim) z mapami fizycznymi w atlasie, głównie z mapą Europy (wykorzystanie e‑materiału).

• Wybrany uczeń (uczniowie) wskazuje te obszary na ściennej mapie fizycznej; następuje uszczegółowienie terminu „rzeźba młodoglacjalna”.

• Korzystając z atlasu, uczniowie badają rozmieszczenie jezior polodowcowych w Europie (w powiązaniu ze wskazanymi obszarami o rzeźbie młodoglacjalnej) – formułują prawidłowość.

• Nauczyciel dzieli uczniów na kilka grup, z których każda ma za zadanie znaleźć informacje na temat form polodowcowych występujących w krajobrazie młodoglacjalnym.

• Grupy dostają arkusze papieru, zapisują na nim nazwy form, starają się scharakteryzować je w różny sposób – rysunkiem, schematem, tekstem.

• Nauczyciel kontroluje pracę grup, w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości, w międzyczasie wybiera grupę do prezentacji tematu na forum klasy (praca najciekawsza, najbogatsza).

• Po upływie wyznaczonego przez nauczyciela czasu przedstawiciele wybranej grupy prezentują swoją pracę; inne grupy uzupełniają wypowiedzi koleżanek i kolegów.

• Następnie nauczyciel podsumowuje pracę wszystkich grup, ocenia pracę uczniów.

• Na podsumowanie tej fazy lekcji nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną z e‑materiału, prosi uczniów o jej przeanalizowanie i wykonanie polecenia zawartego w tej części e‑materiału.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami.

• Następnie nauczyciel wprowadza uczniów do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, dzielą się swoimi doświadczeniami. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia wypowiedzi uczniów bądź wyjaśnia ich wątpliwości.

Praca domowa

• Porównaj rzeźbę młodoglacjalną Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i Pojezierza Litewskiego. Przedstaw podobieństwa i różnice.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafikę interaktywną można wykorzystać w toku lekcji dotyczących wpływu lądolodu na środowisko przyrodnicze pojezierzy i nizin oraz do porównania rzeźby młodoglacjalnej i staroglacjalnej (zakres rozszerzony: XIII. 5). Grafikę można wykorzystać również w fazie wprowadzającej do lekcji, której tematem jest omówienie krajobrazu wód powierzchniowych Wielkich Jezior Mazurskich (zakres rozszerzony: XIV. 1).