Dla nauczyciela

Autor: Marta Kulikowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Labirynt jako figura ludzkiego losu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • omówi symbolikę labiryntu;

  • przeanalizuje sposoby funkcjonowania motywu labiryntu w różnych epokach i różnych tekstach kultury;

  • wskaże środki językowe i stylistyczne wykorzystane w utworze Zbigniewa Herberta Historia Minotaura do reinterpretacji mitu;

  • porówna literacki i malarski obraz historii Tezeusza.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • prezentacja multimedialna.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Labirynt jako figura ludzkiego losu”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”.

  2. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Uczniowie mogą również skorzystać z internetu, aby poszerzyć wiadomości w prezentacji.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali cel zajęć oraz kryteria sukcesu.

  2. Chętne osoby prezentują prace, które wykonały przed lekcją. W ten sposób wprowadzamy uczniów w temat zajęć.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z multimedium. Nauczyciel poleca, aby wybrany uczeń przeczytał polecenia 1 i 2 z sekcji „Prezentacja multimedialna”. Następnie prosi uczniów, aby podzielili się na grupy i opracowali odpowiedzi do poleceń. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

  2. Prowadzący zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia – od najprostszych do najtrudniejszych. Każdy z uczniów robi to samodzielnie. Po ustalonym czasie wybrani uczniowie przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy wspólnie ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

  2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:
Na podstawie utworu Wisławy Szymborskiej zredaguj wypowiedź argumentacyjną na temat: Życie ludzkie jako nieustająca wędrówka; labirynt – egzystencja powiązana z chaosem i koniecznością podejmowania zbyt wielu decyzji.

Wisława Szymborska, Labirynt, z tomu Dwukropek, 2005

– a teraz kilka kroków 

od ściany do ściany, 

tymi schodkami w górę, 

czy tamtymi w dół, 

a potem trochę w lewo, 

jeżeli nie w prawo, 

od muru w głębi muru 

do siódmego progu, 

skądkolwiek, dokądkolwiek 

aż do skrzyżowania, 

gdzie się zbiegają, 

żeby się rozbiegnąć 

twoje nadzieje, pomyłki, 

porażki, 

próby, zamiary i nowe nadzieje.

Droga za drogą, 

ale bez odwrotu. 

Dostępne tylko to, 

co masz przed sobą, 

a tam, jak na pociechę, 

zakręt za zakrętem, 

zdumienie za zdumieniem, 

za widokiem widok. 

Możesz wybierać 

gdzie być albo nie być, 

przeskoczyć, zboczyć 

byle nie przeoczyć.

Więc tędy albo tędy, 

chyba że tamtędy, 

na wyczucie, przeczucie, 

na rozum, na przełaj, 

na chybił trafił, 

na splątane skróty. 

Przez któreś z rzędu rzędy 

korytarzy, bram, 

prędko, bo w czasie 

niewiele masz czasu, 

z miejsca na miejsce 

do wielu jeszcze otwartych, 

gdzie ciemność i rozterka 

ale prześwit, zachwyt, 

gdzie radość, choć nieradość 

nieomal opodal, 

a gdzie indziej, gdzieniegdzie, 

owdzie i gdzie bądź 

szczęście w nieszczęściu 

jak w nawiasie nawias, 

i zgoda na to wszystko 

i raptem urwisko, 

urwisko, ale mostek, 

mostek, ale chwiejny, 

chwiejny, ale jedyny, 

bo drugiego nie ma.

Gdzieś stąd musi być wyjście, 

to więcej niż pewne. 

Ale nie ty go szukasz, 

to ono cię szuka, 

to ono od początku 

w pogoni za tobą, 

a ten labirynt 

to nic innego jak tylko, 

jak tylko twoja, dopóki się da, 

twoja, dopóki twoja, 

ucieczka, ucieczka –

Materiały pomocnicze:

  • https://rcin.org.pl/Content/63335/WA248_81344_P‑I-30_kornillowicz‑dziejow_o.pdf

  • https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Zalacznik_Kulturoznawczy/Zalacznik_Kulturoznawczy‑r2014‑t1/Zalacznik_Kulturoznawczy‑r2014‑t1‑s259‑299/Zalacznik_Kulturoznawczy‑r2014‑t1‑s259‑299.pdf

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się