SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Orientacja mapy topograficznej w terenie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

I. Metody badań geograficznych i technologie geoinformacyjne: wywiady, badania ankietowe, analiza źródeł kartograficznych, wykorzystanie technologii informacyjno‑komunikacyjnych i geoinformacyjnych do pozyskania, tworzenia zbiorów, analizy i prezentacji danych przestrzennych.

Uczeń:

6. posługuje się mapą topograficzną w terenie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, na czym polega orientacja mapy topograficznej w terenie,

• dokonuje orientacji mapy topograficznej w terenie według trzech podstawowych metod.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa, operacyjna

Metody nauczania: pogadanka, burza mózgów, dyskusja, metody operatywne (praca z filmem edukacyjnym i tekstem e‑materiału, orientacja mapy)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, mapy topograficzne, kartki papieru, pisaki, kompasy

Materiały pomocnicze

W. Grygorenko, Redakcja i opracowanie map ogólnogeograficznych, PPWK, Warszawa 1970.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – pogadanka na temat podziału map, przypomnienie terminów: mapa topograficzna, zastosowanie map topograficznych.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel rozdaje mapy topograficzne (jedną na ławkę) i prosi uczniów, aby pracując w parach, zapoznali się ze skalą i legendą mapy.

• Burza mózgów/skojarzenia do terminu: orientacja mapy.

• Uczniowie w parach (lub w grupach) wypisują skojarzenia do podanego terminu. Analiza podanych skojarzeń, pogrupowanie ich, wyjaśnienie terminów.

• Wyróżnienie trzech głównych metod orientacji mapy topograficznej w terenie.

• Nauczyciel dzieli uczniów na sześć grup. Uczniowie pracują w grupach nad wyjaśnieniem sposobu orientacji mapy według jednej z głównych metod (po dwie grupy do jednej metody). Na początku pracy każda grupa zapoznaje się z właściwym fragmentem tekstu w e‑materiale oraz z filmem edukacyjnym.

• Dyskusja w grupach – czy wszyscy zrozumieli sposób orientacji mapy topograficznej według wskazanej metody.

• Po ustaleniu szczegółów uczniowie w grupach tworzą w punktach zasady postępowania w celu orientacji mapy według danej metody. Grupy pracujące nad tą samą metodą siadają razem i porównują swoje zasady postępowania – ustalają wspólne do prezentacji na forum klasy.

• Przedstawiciele grup prezentują ustalenia, możliwe uzupełnienie przez nauczyciela. Efekty pracy grup mogą zostać zapisane do zeszytu jako notatka z lekcji.

• Uczniowie znów siadają w sześciu grupach, każda z nich otrzymuje kompas. Uczniowie w grupach orientują mapę topograficzną według kompasu. Nauczyciel (w razie potrzeby) wspomaga uczniów.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Na koniec uczniowie wymieniają umiejętności, które utrwalili lub nabyli podczas tej lekcji.

Praca domowa

• Wykaż przydatność mapy topograficznej do pozyskiwania informacji o środowisku geograficznym.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Film edukacyjny można wykorzystać przed każdą lekcją w terenie, na której będzie wykorzystywana mapa, kompas itp. Film edukacyjny może wykorzystać uczeń indywidualnie przy planowaniu trasy wycieczki. Może zostać wykorzystany także w ramach przypomnienia na lekcji dotyczącej planowania trasy wycieczki.