Autor: Tomasz Malinowski

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie, Historia i teraźniejszość

Temat: Współczesne państwo demokratyczne. Struktura polityczno‑terytorialna państwa

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

14) przedstawia ustroje terytorialno‑prawne we współczesnych państwach demokratycznych – wyjaśnia podział na państwa unitarne i złożone oraz ze względu na stopień decentralizacji; wykazuje różne przyczyny funkcjonowania terytoriów autonomicznych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • analizuje typy poleceń do ćwiczeń, które mogą pojawić się na maturze z wiedzy o społeczeństwie;

  • wymienia wyznaczniki państwa demokratycznego;

  • charakteryzuje, czym jest unitaryzm, federalizm i autonomia;

  • wskazuje przykłady państw unitarnych, federacji i terytoriów autonomicznych;

  • ocenia swoją wiedzę, wykonując zestaw ćwiczeń.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • dyskusja;

  • mapa myśli;

  • dyskusja za i przeciw.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem przed lekcją. Zastanawiają się, czy w kontekście wymienionych w e‑materiale wyznaczników Polska jest demokratycznym państwem prawa.

Faza wstępna:

  1. Uczniowie zapoznają się z tematem zajęć i celami.

  2. Nauczyciel inicjuje w klasie krótką dyskusję mającą na celu znalezienie odpowiedzi na pytanie postawione przed lekcją. Uczniowie notują najważniejsze wnioski w zeszytach.

Faza realizacyjna:

  1. Podział klasy na grupy. Każda z nich opracowuje metodą mapy myśli fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:

  • gr. I – państwo unitarne;

  • gr. II – państwo federalne;

  • gr. III – państwo zregionalizowane.
    Uczniowie poszukują informacji uzupełniających w internecie.

  1. Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

  2. Uczniowie w parach wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z e‑materiału.

Faza podsumowująca:

  1. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

  2. Nauczyciel prosi uczniów o podsumowanie zgromadzonej wiedzy, zadając pytania:

  • Czym się charakteryzuje demokratyczne państwo prawa?

  • Jakie możemy wymienić formy ustroju terytorialnego?

  • Na czym polega istota każdej z nich?

Praca domowa:

  1. Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z e‑materiału.

  2. Uczniowie opracowują po trzy pytania, jakie można zadać na kartkówce po lekcji.

Materiały pomocnicze:

Jerzy Świeca, Współczesne demokracje. Analiza instytucjonalna, sbc.org.pl.

Rafał Klepka, Współczesny federalizm. Wybrane zagadnienia, depot.ceon.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Schemat” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.