Autor: Tomasz Malinowski

Temat: Współczesne państwo demokratyczne. Struktura polityczno‑terytorialna państwa

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

14) przedstawia ustroje terytorialno‑prawne we współczesnych państwach demokratycznych – wyjaśnia podział na państwa unitarne i złożone oraz ze względu na stopień decentralizacji; wykazuje różne przyczyny funkcjonowania terytoriów autonomicznych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje typy poleceń do ćwiczeń, które mogą pojawić się na maturze z wiedzy o społeczeństwie;

• wymienia wyznaczniki państwa demokratycznego;

• charakteryzuje, czym jest unitaryzm, federalizm i autonomia;

• wskazuje przykłady państw unitarnych, federacji i terytoriów autonomicznych;

• ocenia swoją wiedzę, wykonując zestaw ćwiczeń.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• mapa myśli;

• dyskusja za i przeciw.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem przed lekcją. Zastanawiają się, czy w kontekście wymienionych w e‑materiale wyznaczników Polska jest demokratycznym państwem prawa.

Faza wstępna:

1. Uczniowie zapoznają się z tematem zajęć i celami.

2. Nauczyciel inicjuje w klasie krótką dyskusję mającą na celu znalezienie odpowiedzi na pytanie postawione przed lekcją. Uczniowie notują najważniejsze wnioski w zeszytach.

Faza realizacyjna:

1. Podział klasy na grupy. Każda z nich opracowuje metodą mapy myśli fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:

• gr. I – państwo unitarne;

• gr. II – państwo federalne;

• gr. III – państwo zregionalizowane.
  Uczniowie poszukują informacji uzupełniających w internecie.

2. Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

3. Uczniowie w parach wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z e‑materiału.

Faza podsumowująca:

1. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Nauczyciel prosi uczniów o podsumowanie zgromadzonej wiedzy, zadając pytania:

• Czym się charakteryzuje demokratyczne państwo prawa?

• Jakie możemy wymienić formy ustroju terytorialnego?

• Na czym polega istota każdej z nich?

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z e‑materiału.

2. Uczniowie opracowują po trzy pytania, jakie można zadać na kartkówce po lekcji.

Materiały pomocnicze:

Jerzy Świeca, Współczesne demokracje. Analiza instytucjonalna, sbc.org.pl.

Rafał Klepka, Współczesny federalizm. Wybrane zagadnienia, depot.ceon.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Schemat” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.