Dla nauczyciela
Autor: Ewa Orlewicz
Przedmiot: Filozofia
Temat: Historyczne znaczenie filozofii Platona
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Poznasz wpływ Platona na rozwój całej zachodniej filozofii.
Zapoznasz się z najważniejszymi recepcjami koncepcji i idei platońskich.
Uporządkujesz swoją wiedzę z zakresu platonizmu.
Uzasadnisz twierdzenie, że cała zachodnia filozofia, to tylko „przypisy do Platona”.
Cele operacyjne. Uczeń:
rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;
omawia poglądy filozofów reprezentatywnych dla poszczególnych epok kultury europejskiej;
zna i charakteryzuje główne dyscypliny filozoficzne, opisuje ich problematykę i posługuje się odpowiednią terminologią.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
drama.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Historyczne znaczenie filozofii Platona”. Uczniowie mają zapoznać się z treściami w sekcji „Przeczytaj” i przygotować prezentację, w której przedstawią przykłady ilustrujące zagadnienia związane z tematem lekcji.
Faza wprowadzająca:
Wybrani uczniowie prezentują efekty pracy w domu. Następnie pozostali uczestnicy zajęć wspólnie omawiają najważniejsze, ich zdaniem, zagadnienia poruszone w prezentacjach.
Nauczyciel loguje się na platformie i na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla stronę tytułową e‑materiału. Następnie prosi wybraną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz celów. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.
Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji. Prosi wybranego ucznia o przeczytanie pytania znajdującego się we wprowadzeniu do e‑materiału: W jaki sposób można mierzyć wielkość danego filozofa? i rozpoczęcie dyskusji na podstawie przeczytanego przed lekcją tekstu. Po zakończeniu dyskusji chętna/wybrana osoba przedstawia wnioski.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie z klasy i odpowiadają na nie. Nauczyciel może wybrać jedno z pytań do zadania domowego.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Mapa myśli”. Uczniowie po zapoznaniu się z nim dzielą się na grupy i przygotowują odpowiedzi na pytania: Przeanalizuj poniższą mapę myśli. Zastanów się jakie jeszcze, spośród osiągnięć platońskich, można w niej wymienić. Rozważ czy w przypadku niektórych z nich można podać więcej przykładów. Po upływie ustalonego wcześniej czasu przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich lub je uzupełniają. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem zadania, udzielając uczniom informacji zwrotnej.
Drama. Uczniowie odczytują polecenie nr 2. do multimedium z sekcji „Mapa myśli”: Wyobraź sobie, że przyznajesz Platonowi Nagrodę Nobla z zakresu filozofii. Napisz tekst, w którym przedstawisz sylwetkę laureata. Opisz, co zawdzięcza mu nauka, kultura i sztuka.
Następnie wybrani lub chętni uczniowie prezentują treść swojej przemowy na forum klasy, wcielając się w rolę mówcy.Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla treść ćwiczeń nr 1‑6. Uczniowie rozwiązują je indywidualnie, a następnie omawiają odpowiedzi na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 7 i 8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.
Materiały pomocnicze:
Podbielski M., Platon [w:] Marcin Podbielski (red.), Literatura Grecji starożytnej, t. 2., Lublin 2005, s. 567–569.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, tom 1, Warszawa 2005.
Zieliński E.I., Giovanniego Reale nowa interpretacja myśli Platona, [w:] Agnieszka Kijewska, Edward Iwo Zieliński (red.), Platon. Nowa interpretacja, Lublin 1993, s. 12‑13.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.