Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Kim naprawdę jestem? Halina Poświatowska Lustro

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• zapoznaje się z mitem o Narcyzie;

• wyjaśnia, czym jest narcyzm;

• dokonuje analizy i interpretacji wiersza Lustro Haliny Poświatowskiej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• metoda plakatu.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi o przypomnienie sobie w domu mitu o Narcyzie.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat tego, czym jest narcyzm i w jaki sposób się objawia. Pyta o to, czy uczniowie znają przykłady historii związanych z tym motywem. Młodzież opowiada o doświadczeniach życiowych oraz o bohaterach literackich i filmowych.

2. Chętna osoba odczytuje na głos wiersz Haliny Poświatowskiej Lustro.

3. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i udostępnia uczniom e‑materiał. Uczniowie zapoznają się z „Wprowadzeniem” i sekcją „Przeczytaj”. Nauczyciel omawia cele lekcji i ustala z uczniami kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi uczniów o refleksje na temat związku mitu o Narcyzie z wierszem Haliny Poświatowskiej.

2. Uczniowie w formie plakatu przygotowują odpowiedzi na pytania i zagadnienia przedstawione przez nauczyciela. Mogą pracować całym zespołem klasowym lub podzielić się na kilkuosobowe grupy. Wtedy każdy zespół przygotowuje swój plakat interpretacyjny dotyczący utworu Lustro.
   Zawartość plakatu:
   - rodzaj liryki,
   - podmiot liryczny,
   - adresat wiersza,
   - tematyka utworu,
   - środki stylistyczne,
   - zakończenie utworu,
   - własna refleksja.

3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Audiobook”. Nauczyciel odtwarza nagranie. Następnie informuje uczniów, że w większości antologii tekst Poświatowskiej jest przedrukowywany w formie wierszowanej i tak też został wprowadzony do lekcji. W artykule C. Zalewskiego jest określany jako „proza poetycka” i podany w narracji ciągłej. Warto więc zwrócić uwagę ucznia na tę rozbieżność zapisu utworu i wyjaśnić możliwość odczytywania go jako tekstu lirycznego bądź prozy poetyckiej. W dalszej kolejności uczniowie dobierają się w pary i wykonują polecenia 1 i 2. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani przedstawiciele dwójek prezentują odpowiedzi.

4. Nauczyciel prezentuje uczniom obraz Theodora Axentowicza Noc. Przed lustrem.
   Następnie rozdaje uczniom karty pracy, które uczestnicy lekcji mogą rozwiązywać w parach.
   Polecenie 1.
   Wyjaśnij, w jaki sposób lustro na obrazie Teodora Axentowicza powiązane jest z przemijaniem.
   Polecenie 2.
   Wskaż, co na obrazie Teodora Axentowicza koresponduje z treścią wiersza Haliny Poświatowskiej.
   Nauczyciel może dopowiedzieć i wskazać, na co uczniowie powinni zwrócić uwagę.
   Zostaje pokazany cały obraz. Obraz Teodora Axentowicza dzieli się na dwie części: jasną i ciemną. Zostają osobno pokazane lewa część obrazu i prawa część obrazu.
   Jasna strona obrazu jest rozświetlona blaskiem świec i ukazuje piękną, młodą, półnagą kobietę przed lustrem. Zestawienie kolorów (błękitu i rudego) podkreśla piękno postaci. Jej twarz wyraża uniesienie i zachwyt. Ręka podtrzymująca włosy, przymknięte oczy i głowa wzniesiona ku górze wyrażają zmysłowość. Jasna strona obrazu jest spokojna i radosna, co podkreślają łagodne linie. Podpora stołu po tej strony obrazu przedstawia popiersie młodej, pięknej kobiety, co nawiązuje do postaci siedzącej przed lustrem. Zostaje ukazana ciemna strona obrazu. Po drugiej stronie lustra znajduje się ciemna strona obrazu. Symbolizuje ona nieuchronność przemijania, zanikanie urody, smutek, starość i nieubłagany bieg czasu. Dominującymi kolorami są szarość i czerń. Linie charakteryzuje dramatyzm, a postacie mają złowieszczy charakter. Zostają ukazane postacie i twarze. Na twarzach ukazanych na obrazie widnieje ironiczny uśmiech, a jedna z nich wyraża strach (postać w tle zakryta udrapowaną szatą). Zostaje ukazana kobieta za lustrem. Postać chowająca się za lustrem symbolizuje starość i przemijanie urody. Zostaje pokazany cały obraz. Obraz Axentowicza skłania do refleksji nad nietrwałością młodości i urody, przemijaniem i nieuchronnością zmian w życiu człowieka.

RF6BevKAfIGkR

Ilustracja przedstawia młodą, długowłosą kobietę, nagą do pasa. Biodra i nogi ma okryte gęsto drapowaną tkaniną. Postać ma uniesioną głowę, wąskie brwi, przymknięte oczy, prosty nos i wąskie usta, niewielkie, sterczące piersi. Obok niej, na szerokiej półce klęczy starsza kobieta, pochyla głowę, trzyma lustro zwrócone w stronę młodej kobiety. Jest ubrana w długą suknię, ma bose stopy. Po prawej stronie ukazana głowa i ręka spowitej w obszerne okrycie postaci. W tle ściana, na której wisi ozdobny kinkiet.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się”. Dzielą się na dwie grupy. Każdy zespół wykonuje ćwiczenia od 1 do 6. Drużyna, która zrobi to szybciej, przedstawia odpowiedzi. Jeśli wszystkie są poprawne, nauczyciel może ocenić pracę zespołu.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie jako pracę domową wykonują ćwiczenia 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/45031/zalewski_inne_lustra_2009.pdf?sequence=1&isAllowed=y

• https://core.ac.uk/download/pdf/197747457.pdf

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.