Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Mechanizm ślizgowy skurczu mięśnia

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
V. Budowa i fizjologia człowieka.
8. Poruszanie się. Uczeń:
6) wyjaśnia na podstawie schematu molekularny mechanizm skurczu mięśnia;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
7) Poruszanie się. Uczeń:
g) wyjaśnia, na podstawie schematu, molekularny mechanizm skurczu mięśnia,
j) przedstawia antagonizm i współdziałanie mięśni w wykonywaniu ruchów,

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Omówisz budowę sarkomeru.

  • Wyjaśnisz funkcje filamentów aktynowych i miozynowych.

  • Wyjaśnisz związek budowy włókna mięśniowego poprzecznie prążkowanego ze zdolnością do skurczu.

  • Opiszesz mechanizm ślizgowy skurczu mięśnia.

  • Określisz znaczenie „ślizgowego” mechanizmu skurczu i rozkurczu mięśnia.

  • Wskażesz, jakie są przyczyny stężenia pośmiertnego.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • rozmowa kierowana;

  • dyskusja;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • obserwacja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Omówisz budowę sarkomeru.

  • Wyjaśnisz funkcje filamentów aktynowych i miozynowych.

  • Wyjaśnisz związek budowy włókna mięśniowego poprzecznie prążkowanego ze zdolnością do skurczu.

  • Opiszesz mechanizm ślizgowy skurczu mięśnia.

  • Określisz znaczenie „ślizgowego” mechanizmu skurczu i rozkurczu mięśnia.

  • Wskażesz, jakie są przyczyny stężenia pośmiertnego.

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Mechanizm ślizgowy skurczu mięśnia”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, a następnie rozwiązanie ćwiczenia nr 5 (w którym mają za zadanie wskazać, które zdania dotyczące tematu lekcji przedstawiają prawdziwe informacje) zawartego w sekcji „Sprawdź się”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla cele lekcji zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i określa na tej podstawie kryteria sukcesu.

  2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje pytania:
    – Jak zbudowane są mięśnie szkieletowe?
    – Jak zbudowane jest włókno mięśniowe i jakie funkcje pełnią poszczególne elementy jego budowy?
    Uzupełnia wypowiedzi uczniów, koryguje ewentualne błędy.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Uczniowie omawiają mechanizm ślizgowy skurczu mięśnia, wykorzystując ilustracje z e‑materiału wyeksponowane na tablicy interaktywnej.

  2. Praca z animacją pt. „Mechanizm ślizgowy skurczu mięśnia”. Uczniowie w zespołach dwuosobowych zapoznają się z treścią materiału oraz poleceniem nr 1 (dotyczącym przyczyny wsuwania się filamentów aktynowych pomiędzy filamenty miozynowe) i wspólnie rozwiązują zadanie.

  3. Uczniowie wykonują w parach polecenia nr 2 (dotyczące zmian długości poszczególnych miofilamentów oraz całego sarkomeru podczas skurczu mięśnia) i nr 3 (pytające o przyczynę przejścia główki miozyny z konfiguracji niskoenergetycznej w wysokoenergetyczną). Ochotnicy przedstawiają swoje odpowiedzi na forum klasy.

  4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne nr 7 (w którym mają za zadanie określić istotę „ślizgowego” mechanizmu skurczu i rozkurczu mięśnia) i nr 8 (dotyczące przyczyny stężenia pośmiertnego), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

  1. Klasa wspólnie wykonuje na tablicy mapę pojęć podsumowującą zajęcia.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 4 oraz 6 z sekcji „Sprawdź się”.

  2. Dla chętnych: Wykonaj model sarkomeru z dowolnych materiałów.

Materiały pomocnicze:

  • Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji:

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z animacją, aby przygotować się do późniejszej pracy na zajęciach.

Sprawdź się