Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Wydarzenia sierpnia 1980 i ich skutki

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

16) przedstawia – na wybranych przykładach – różne modele demokratyzacji; rozważa, na ile polska demokratyzacja przełomu lat 80. i 90. XX w. miała charakter reformy, a na ile – rewolucji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• scharakteryzuje przyczyny wydarzeń sierpnia 1980 r. na Wybrzeżu;

• przedstawi wydarzenia, które doprowadziły do wprowadzenia stanu wojennego;

• oceni relacje władzy i opozycji w 1980 i 1981 r.;

• wskaże przyczyny wprowadzenia stanu wojennego.

Strategie nauczania:

• konektywizm;

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• analiza tekstu źródłowego;

• akwarium.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Uczniowie, wykorzystując burzę mózgów, przypominają sytuację społeczno‑polityczną w Polsce pod koniec lat 70. Powinni zwrócić uwagę na kryzys gospodarczy, problemy z zaopatrzeniem sklepów i kartki na cukier. Mogą wykorzystać źródła internetowe i zdjęcia z tego okresu.

2. Nauczyciel przedstawia cele lekcji.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie proszeni są o przeczytanie postulatów strajkowych z sierpnia 1980 r. Powinni wypisać na tablicy najważniejsze z nich. Mogą ocenić ich zasadność w kontekście dzisiejszych zmian społecznych.

2. Uczniowie proszeni są o przygotowanie w parach informacji i ilustracji na temat wydarzeń w Polsce po porozumieniach sierpniowych. Powinni wskazać te postulaty, które zostały zrealizowane przez władze.

3. Uczniowie zostają podzieleni na grupy. Każda z nich ma znaleźć informacje na temat roli Kościoła w rozmowach między władzą a opozycją. Uczniowie powinni wskazać na zmianę w relacjach Kościoła z władzą i opozycją wraz z zaostrzeniem konfliktu. Chętna osoba przedstawia przygotowane przez swoją grupę informacje, pozostali uczniowie mogą uzupełnić jej wypowiedź.

Faza podsumowująca

1. Wykorzystując metodę akwarium, uczniowie dyskutują o zasadności i legalności wprowadzenia stanu wojennego w Polsce.

2. Jedna z osób obserwujących dyskusję zostaje poproszona o jej podsumowanie. Powinna odnieść się do argumentów i określić, która grupa ją przekonała.

Praca domowa:

Uczniowie zostają poproszeni o napisanie pracy na temat: „Oceń zasadność wprowadzenia stanu wojennego w Polsce”.

Materiały pomocnicze:

Polskie Miesiące. Sierpień 1980, polskiemiesiace.ipn.gov.pl.

Sierpień 1980, gedanopedia.pl.

Stan wojenny w Polsce (1981–1983), histmag.org.

Ustawa z dnia 23 czerwca 1939 r. o stanie wojennym, sip.lex.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą wykorzystać informacje zawarte na linii chronologicznej do stworzenia prezentacji multimedialnych dotyczących przebiegu wydarzeń sierpniowych i ich konsekwencji.