Dla nauczyciela

Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Początki parlamentaryzmu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
XII. Polska w XIV–XV w. Uczeń:
2) charakteryzuje rozwój monarchii stanowej w Polsce, uwzględniając strukturę społeczeństwa polskiego w późnym średniowieczu i rozwój przywilejów szlacheckich;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XII. Polska w XIV–XV w. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
3) wyjaśnia wpływ rozwoju przywilejów szlacheckich na sytuację gospodarczą państwa;
4) dokonuje bilansu panowania władców panujących w Polsce w XIV i XV w.;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • przedstawia rolę jaką w kształtowaniu się ustroju parlamentarnego odegrało bogacenie się szlachty z jednej strony i wygaśnięcie królewskiego rodu Piastów z drugiej;

  • wymienia stany sejmujące;

  • analizuje, w jaki sposób Polska stała się rzecząpospolitą szlachecką.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel odczytuje wyświetlony na tablicy temat lekcji oraz cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i wspólnie z uczniami formułuje kryteria sukcesu.

  2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Może naprowadzać uczniów, sugerując poruszenie zagadnień związanych z monarchią patrymonialną oraz rozpoczęciem panowania na polskim tronie przez dynastię jagiellońską i przywilejami wydawanymi przez Władysława Jagiełłę. Nauczyciel weryfikuje odpowiedzi uczniów, uzupełniając w razie potrzeby informacje.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na 5‑osobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

  2. Praca z multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel poleca wybranej osobie, aby przeczytała polecenie nr 2 „Wyjaśnij, jak liczne prawa i przywileje szlachty wpłynęły na sytuację innych stanów. Swoją odpowiedź uzasadnij”. Uczniowie zapoznają się z filmem, a następnie wykonują zadanie w parach. W kolejnym kroku porównują swoje rozwiązanie z innym zespołem, a wybrana dwójka uczniowska przedstawia swoją propozycję odpowiedzi na forum klasy. Pozostali uczniowie odnoszą się do niej, mogą ją uzupełniać.

  3. Nauczyciel, nawiązując do polecenia nr 3, zadaje uczniom pytanie: Jak myślicie, dlaczego Polskę nazywano rzeczpospolitą szlachecką? Krótka dyskusja.

Faza podsumowująca:

  1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

  2. Prowadzący omawia przebieg zajęć i ocenia pracę uczniów, wskazując jej mocne i słabe strony.

Praca domowa:

  1. Zapoznaj się z mapą interaktywną i wykonaj dołączone do niej polecenia.

  2. Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Dzieje Polski, pod red. J. Topolskiego, Warszawa 1977.

S. Grzybowski, Wielka historia Polski, t. 4, Dzieje Polski i Litwy (1506–1648), Kraków 2000.

M. Markiewicz, Historia Polski 1492‑1795, Warszawa 2004.

J. Topolski, Polska w czasach nowożytnych. Od środkowoeuropejskiej potęgi do utraty niepodległości (1501–1795), seria Polska – dzieje narodu, państwa i kultury, t. 2, Poznań 1999.

Historia sejmu polskiego, t. 1, Do schyłku szlacheckiej Rzeczypospolitej, pod red. J. Michalskiego, Warszawa 1984.

J. Choińska‑Mika, Poseł jedzie na sejm, „Mówią Wieki” 10/1994.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się z mapą interaktywną i filmem przed zajęciami, wówczas na podstawie tych informacji oraz treści z sekcji „Przeczytaj” przygotowują prezentację dotyczącą początków polskiego parlamentaryzmu. Wybrane osoby prezentują swoje prace w fazie realizacyjnej.

Film + Sprawdź się