Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Jak walczyć ze smogiem?
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa III
PODSTAWA PROGRAMOWA
Cele kształcenia
wymagania ogólne
I. Wiedza geograficzna.
5. Rozumienie prawidłowości w zakresie funkcjonowania środowiska geograficznego oraz wzajemnych zależności w systemie człowiek - przyroda.
6. Rozumienie zasad racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody i zachowania dziedzictwa kulturowego.
II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
6. Przewidywanie skutków działalności gospodarczej człowieka w środowisku geograficznym.
7. Krytyczne, odpowiedzialne ocenianie przemian środowiska przyrodniczego oraz zmian społeczno‑kulturowych i gospodarczych w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.
III. Kształtowanie postaw.
3. Dostrzeganie aplikacyjnego charakteru geografii.
5. Rozumienie potrzeby racjonalnego gospodarowania w środowisku geograficznym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, ochrony elementów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz konieczności rekultywacji i rewitalizacji obszarów zdegradowanych.
Treści nauczania
XIII. Człowiek a środowisko geograficzne - konflikty interesów: wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie smogu, inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne, rolnictwa, górnictwa i turystyki na środowisko geograficzne, transportu na warunki życia i degradację środowiska przyrodniczego, zagospodarowania miast i wsi na krajobraz kulturowy, konflikt interesów człowiek - środowisko, procesy rewitalizacji i działania proekologiczne.
Uczeń:
1) wykazuje na przykładzie wybranych miejscowości wpływ działalności człowieka na powstawanie smogu typu londyńskiego i fotochemicznego oraz na podstawie dostępnych źródeł podaje przyczyny i proponuje sposoby zapobiegania powstawaniu tego zjawiska.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
dowiaduje się, czym jest smog,
poznaje metody ograniczenia zanieczyszczeń powietrza i ocenia ich skuteczność,
ocenia, czy może podjąć skuteczne działania w celu ograniczenia zanieczyszczenia powietrza.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach/grupach
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
Materiały Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, gov.pl/web/przedsiebiorczosc‑technologia/czyste‑powietrze [dostęp online: 29.07.2020].
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska – Monitoring jakości powietrza, gios.gov.pl/pl/stan‑srodowiska/monitoring‑jakosci‑powietrza [dostęp online: 29.07.2020].
Portal jakości powietrza, powietrze.gios.gov.pl/pjp/current [dostęp online: 29.07.2020].
Materiały dotyczące jakości powietrza na stronie inspektoratu ochrony środowiska województwa właściwego dla miejsca lokalizacji szkoły.
Program ochrony środowiska dla gminy właściwej dla miejsca lokalizacji szkoły/ zamieszkania ucznia.
Materiały Polskiego Alarmu Smogowego, polskialarmsmogowy.pl [dostęp online: 29.07.2020].
Materiały edukacyjne dotyczące smogu, smog.edu.pl [dostęp online: 29.07.2020].
PRZEBIEG LEKCJI
Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z e‑materiałem oraz innymi źródłami informacji w celu poznania zagadnienia smogu, różnych metod walki z nim oraz ich skuteczności.
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie do tematu lekcji poprzez przypomnienie informacji dotyczących form działalności antropogenicznej powodujących zanieczyszczenie powietrza i powstawanie smogu – pytania nauczyciela do uczniów sprawdzające stopień przygotowania do lekcji.
Faza realizacyjna
Podział uczniów na grupy (liczebność określa nauczyciel), omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest opracowanie mapy myśli pt. „Smog – przyczyny, skutki, przeciwdziałanie” służącej uporządkowaniu wiedzy na temat smogu.
Wyświetlenie zaczątkowej mapy myśli z e‑materiału na ekranie.
Praca w grupach uczniów (burza mózgów, dyskusja), w której wykorzystane zostaną informacje, schematy, dane i ilustracje zawarte w e‑materiale. Uczniowie rysują ręcznie mapę myśli na arkuszu papieru lub wpisują informacje bezpośrednio do schematu interaktywnego w e‑materiale,
Prezentacja przy tablicy (alternatywnie na ekranie komputera lub tablicy interaktywnej) przez poszczególne/wskazane przez nauczyciela grupy uczniów przygotowanych map myśli – po zakończeniu wszystkich prezentacji dyskusja z udziałem uczniów; nauczyciel moderuje dyskusję, czuwa nad jej przebiegiem, zadaje pomocnicze pytania, weryfikując poprawność wypowiedzi.
Podsumowanie prezentowanych treści mające na celu przedstawienie związków przyczynowo‑skutkowych prowadzących do powstania smogu, określenie skutków i niezbędnych form przeciwdziałania zanieczyszczeniu.
Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji i prezentacji.
Prośba nauczyciela o wykonanie wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa
Dokończ ćwiczenia z e‑materiału.
Na portalu powietrze.gios.gov.pl sprawdź jakość powietrza w miejscu swojego zamieszkania.
Zredaguj pracę pisemną na temat: „Jakie są źródła zanieczyszczenia powietrza w miejscu mojego zamieszkania? Jakimi działaniami mieszkańcy mogą wpłynąć na ograniczenie zanieczyszczenia powietrza?”.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Mapa myśli w e‑materiale może być wykorzystana do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego zagrożeń i ochrony środowiska. Może być także przedstawiana podczas innych lekcji dotyczących problemów środowiskowych Polski.