Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Francja kardynałów i Ludwika XIV

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje postaci dwóch pierwszych ministrów francuskich: Armanda de Richelieu i Jules’a Mazarina oraz prowadzoną przez nich politykę;

• wyjaśnia znaczenie monarchii absolutnej na przykładzie Francji za panowania Ludwika XIV;

• tłumaczy, w jaki sposób rządzący Francją starali się wzmocnić autorytet władcy oraz pozycję państwa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca, aby uczniowie zapoznali się z treścią prezentacji multimedialnej (tekstami źródłowymi), tak aby mogli aktywnie uczestniczyć w lekcji.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat i cele zajęć. Następuje ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Pytania powinny dotyczyć polityki kardynałów Richelieu i Mazarina oraz ich skutków, polityki Ludwika XIV i francuskiego absolutyzmu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Prowadzący omawia sytuację we Francji po śmierci Henryka IV – rządy regencyjne, walki o władzę i rolę, jaką w państwie odgrywali kardynałowie Richelieu i Mazarin.

2. Praca z pierwszym multimedium („Prezentacja multimedialna”). Nauczyciel przypomina, że uczniowie przed lekcją mieli się zapoznać z tekstami źródłowymi. Zadaje uczniom pytania: Jakie choroby według kardynała Richelieu toczyły Francję i jak sobie z nimi poradził? W jaki sposób Ludwik XIV rządził krajem? Jakie decyzje podejmował w sprawach gospodarczych i wojskowych? Prosi, aby uczniowie wykonali polecenie 1: „Na podstawie zamieszczonych w multimedium tekstów źródłowych określ, czy w czasie swoich samodzielnych rządów Ludwik XIV kontynuował politykę kardynała Richelieu. Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do treści cytowanych fragmentów”. Wybrany lub wskazany uczeń udziela odpowiedzi.

3. Nauczyciel odtwarza film edukacyjny. Prosi uczniów, aby opisali, na czym (i na kim) Ludwik XIV opierał swoje rządy. Pyta uczniów: Dlaczego francuscy królowie decydowali się na powoływanie pierwszych ministrów? Jak myślicie, dlaczego król po śmierci kardynała Mazarina zrezygnował z tego zwyczaju? Następuje wspólne omówienie poruszonych zagadnień.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania nauczyciel prosi wybraną osobę, aby opisała etapy kształtowania się absolutyzmu francuskiego. W razie potrzeby dopowiada istotne informacje. Jeden z uczniów może notować najważniejsze punkty na tablicy.

2. Nauczyciel powraca do pytań, które na początku zajęć wypisali uczniowie. Pyta uczniów, czy uzyskali odpowiedzi na swoje pytania. Jeśli nie, uczniowie wspólnie szukają rozwiązania, nauczyciel w razie potrzeby dopowiada ważne informacje.

3. Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej ucznia oraz pracy klasy.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia 2 i 3 dołączone do sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

J. Baszkiewicz, Francuski absolutyzm XVII stulecia, [w:] Europa i świat w początkach epoki nowożytnej. Praca zbiorowa, cz. 2, Ideologie, kryzysy, konflikty, red. A. Mączak, Warszawa 1992.

J. Baszkiewicz, Richelieu, Warszawa 1995.

W.S. Magdziarz, Ludwik XIV, Wrocław 2004.

Wielka Historia Świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z treścią e‑materiału i w grupach przygotować prezentacje multimedialne dotyczące postaci: 1) kardynała Richelieu; 2) kardynała Mazarina; 3) Ludwika XIV. Mogą w tym celu wykorzystać m.in. teksty źródłowe zamieszczone w multimedium. Przedstawiciele poszczególnych grup będą prezentować gotowe prace w trakcie fazy realizacyjnej.