Dla nauczyciela - Zintegrowana Platforma Edukacyjna

Autor: Maria Gniłka‑Somerlik

Przedmiot: Język polski

Temat: Teatr w wiekach średnich

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;

4) określa wpływ starożytnego teatru greckiego na rozwój sztuki teatralnej; rozumie pojęcie katharsis i charakteryzuje jego rolę w kształtowaniu odbioru dzieła;

II. Kształcenie językowe.

4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:

1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;

IV. Samokształcenie.

2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

Zakres rozszerzony

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

4) porównuje teksty kultury, uwzględniając różnorodne konteksty;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

przedstawia historię rozwoju teatru średniowiecznego;
definiuje pojęcia: dramatyzacje liturgiczne, dramat liturgiczny, misterium;
wskazuje cechy typowe dla teatru średniowiecznego;
wyjaśnia znaczenie obrzędów i świąt chrześcijańskich dla tworzenia się teatru w wiekach średnich.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

Przed lekcją nauczyciel może zorganizować seans inscenizacji (lub jej fragmentów) dramatu liturgicznego, np. Ludus Passionis – Gra o Męce Pańskiej (XIII wiek) (dostępny w internecie).

Zadaniem uczniów będzie sporządzanie podczas seansu notatek na temat cech inscenizacyjnych (gry aktorskiej, scenografii, kostiumów itp.), które zwróciły ich uwagę.

Faza wprowadzająca

Lekcja rozpoczyna się od prezentacji uczniowskich notatek na temat obejrzanego seansu. Uczniowie dzielą się zebranymi informacjami, a także wrażeniami z seansu. Po ogólnoklasowej dyskusji na ten temat nauczyciel prezentuje „Wprowadzenie” do lekcji, jej cele i zapisuje temat na tablicy.

Faza realizacyjna

Nauczyciel dzieli zespół klasowy na dwie grupy. Uczniowie pierwszej grupy zapoznają się treścią sekcji „Przeczytaj”, a drugiej – z multimedium „Film edukacyjny”. Zadaniem grup jest stworzenie mapy myśli, w której znajdzie się charakterystyka teatru średniowiecznego. Po skończonej pracy wyznaczeni przedstawiciele każdej z grup dzielą się wynikami pracy. Zadaniem uczniów jest zdefiniowanie pojęć: dramat liturgiczny, dramatyzacje liturgiczne i misterium.

W następnym kroku uczniowie przystępują do pracy z drugim multimedium – „Audiobookiem”. Tutaj uzupełniają charakterystykę teatru wieków średnich, a także porównują go z teatrem antycznym.

Faza podsumowująca

W fazie podsumowującej uczniowie wracają do sporządzonych przez siebie notatek na temat obejrzanej inscenizacji dramatu liturgicznego przed zajęciami. Uzupełniają je o zdobytą na lekcji wiedzę.

Materiały dodatkowe:

Jerzy Limon, Między niebem a sceną. Przestrzeń i czas w teatrze, Gdańsk 2002.
Eli Rozik, Korzenie teatru, Warszawa 2011.

Wskazówki metodyczne

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Film edukacyjny” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.