Dla nauczyciela

Imię i nazwisko autora: Paweł Przywara

Przedmiot: język obcy nowożytny (język niemiecki)

Temat zajęć: Wie viel Privatsphäre steht mir zu? Abitraining/Ile sfery prywatnej mi przysługuje? Trening maturalny

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa IV, zakres rozszerzony, poziom językowy B2+/C1

Cele ogólne lekcji:

  • Umiejętność wypowiadania się na temat życia prywatnego, miejsca zamieszkania, państwa i społeczeństwa oraz nauki i techniki.

  • Utrwalenie słownictwa oraz wybranych zagadnień gramatycznych.

  • Trening strategii egzaminacyjnych.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.R Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie rozszerzonym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempie oraz różnorodne złożone wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne wypowiedzi ustne oraz w miarę złożone, bogate pod względem treści, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w różnorodnych, również złożonych i nietypowych sytuacjach oraz reaguje w formie w miarę złożonego tekstu pisanego w różnorodnych sytuacjach, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
2) miejsce zamieszkania (np. dom i jego okolica, pomieszczenia i wyposażenie domu, prace domowe, wynajmowanie, kupno i sprzedaż mieszkania, przeprowadzka, architektura);
5) życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);
12) nauka i technika (np. ludzie nauki, odkrycia naukowe, wynalazki, korzystanie z urządzeń technicznych i technologii informacyjno‑komunikacyjnych oraz szanse i zagrożenia z tym związane, korzyści i zagrożenia wynikające z postępu naukowo‑technicznego);
14) państwo i społeczeństwo (np. wydarzenia i zjawiska społeczne, struktura państwa, urzędy, organizacje społeczne i międzynarodowe, polityka, gospodarka, problemy współczesnego świata, prawa człowieka, religie, ideologie).
II. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempie:
1) reaguje na polecenia;
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
3) określa intencje, nastawienie i postawy nadawcy/autora wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
9) rozpoznaje informacje wyrażone pośrednio;
III. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi pisemne:
2) określa intencje, nastawienie i postawy nadawcy/autora tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
8) odróżnia informacje o faktach od opinii;
IV. Uczeń tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
V. Uczeń tworzy w miarę złożone, bogate pod względem treści, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. e‑mail, list prywatny, list formalny – w tym list motywacyjny, życiorys, CV, wpis na blogu, opowiadanie, recenzję, artykuł, rozprawkę):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
8) stawia tezę, przedstawia w logicznym porządku argumenty za i przeciw danej tezie lub rozwiązaniu, kończy wypowiedź konkluzją;
12) stosuje zasady konstruowania tekstów o różnym charakterze;
VI. Uczeń reaguje ustnie w różnorodnych, również złożonych i nietypowych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, komentuje wypowiedzi uczestników dyskusji, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART

Uczeń:

  • sprawdza znajomość słownictwa z działów: Życie prywatne, Miejsce zamieszkania, Państwo i społeczeństwo oraz Nauka i technika;

  • powtarza wybrane zagadnienia gramatyczne;

  • podsumowuje informacje na temat sfery intymnej w cyfrowym świecie.

Cele motywacyjne

Uczeń:

  • samodzielnie dokonuje oceny swoich umiejętności językowych;

  • uczy się o rzeczach, które są dla niego ważne;

  • opowiada o swoich osobistych doświadczeniach.

Strategie uczenia się:

(w tym strategie związane z planowaniem i organizowaniem procesu uczenia się pod kątem egzaminu maturalnego oraz wzmacniające świadomość i umiejętność wykorzystania strategii egzaminacyjnych)

  • rozumienie informacji – czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • dokonywanie świadomej analizy języka obcego – porównywanie struktur z językiem ojczystym, tłumaczenie słów, uogólnianie;

  • indywidualne organizowanie wiedzy językowej, np. robienie streszczeń i notatek, zaznaczanie, podkreślanie, zakreślanie kolorem;

  • automotywacja i zachęcenie do działania;

  • centralizowanie procesu uczenia – utrwalanie i łączenie nowych informacji z już znanymi;

  • sprawdzanie z pamięci: samodzielne sprawdzanie wiedzy lub odpowiadanie na pytania dotyczące materiału do opanowania;

  • wyjaśnianie samemu sobie: tłumaczenie, w jaki sposób nowe informacje są powiązane z już znanymi, lub wyjaśnienie kroków potrzebnych do rozwiązania problemu;

  • ponowne czytanie: ponowna analiza przeczytanego tekstu;

  • podsumowywanie: pisanie streszczeń i podsumowań (różnej długości) tekstów do opanowania;

  • zauważanie i poprawianie własnych błędów językowych (także poprawianie błędów innych uczniów);

  • zadawanie samemu sobie pytania na temat zastosowania danego słowa czy zwrotu, a następnie próba podania przykładu w różnych kontekstach, sprawdzając poprawność użycia;

  • słowa kluczowe i mnemotechniki: używanie słów kluczowych i tworzenie obrazów w umyśle w formie skojarzeń z materiałem słownym.

Metody i formy nauczania:

  • konstruktywizm;

  • kognitywizm;

  • podająca: opis, pogadanka, praca z tekstem źródłowym, praca z plikiem audio;

  • aktywizująca: burza mózgów, skrzynka pytań, metoda Akwarium, metoda LdL;

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana: z użyciem komputera.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • plenum,

  • praca w grupie.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer/laptop z podłączeniem do Internetu,

  • słowniczek,

  • skrzynka z pytaniami,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (plik audio),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji

a) Faza wprowadzająca

  • Dla osiągnięcia jak najlepszego efektu w postaci utrwalenia słownictwa oraz zagadnień gramatycznych z wybranych zakresów tematycznych zaleca się realizację wszystkich zadań przewidzianych w materiale.

  • Materiał doskonale nadaje się do wykorzystania metody LdL (nauka poprzez nauczanie) – należy wyznaczyć ucznia/uczniów, którzy przejmą za nauczyciela fragment/fragmenty lekcji i je poprowadzą. Należy pamiętać, aby wcześniej omówić z danym uczniem/danymi uczniami metody i formy pracy związane z prowadzonym przez niego/nich fragmentem lekcji. Wybrani uczniowie mogą rozpocząć zajęcia od zadania pytania: Was ist für dich Privatsphäre? Wie/Wann kann/soll man sie pflegen/schützen? Uczniowie odpowiadają na zadane pytania, a prowadzący zapisują wybrane odpowiedzi/słowa/pojęcia na tablicy. Mogą również przygotować wcześniej mapę myśli, która w trakcie lekcji zostanie uzupełniona, quiz do tematu albo ankietę na temat: Ile prywatności mi przysługuje?

b) Faza realizacyjna

  • Uczniowie przechodzą do realizacji zadań związanych z tekstem oraz multimedium (zadania egzaminacyjne). W razie potrzeby nauczyciel wspiera uczniów przy rozwiązywaniu zadań oraz tłumaczy/przypomina im istotne fragmenty tekstu czy też zagadnienia gramatyczne. Nauczyciel wybiera kilku uczniów i poleca im na forum klasy odpowiedzieć na pytania z Übung 3 w sekcji Przeczytaj oraz Übung 3 w części Multimedium. Podczas tego działania językowego nauczyciel wykorzystuje metodę Akwarium, polecając pozostałym uczniom, aby przysłuchiwali się wypowiedziom osób oraz w razie potrzeby dopytywali/komentowali (angażowali się w rozmowę). Celem tego działania jest przede wszystkim wzajemne uczenie się i doskonalenie umiejętności argumentowania.

  • Nauczyciel proponuje uczniom metodę aktywizującą „skrzynka pytań”. Umieszcza w pudełku kartki z pytaniami dotyczącymi omawianego działu, uczniowie podchodzą kolejno i losują karteczki, a następnie udzielają odpowiedzi. Metodę można wzbogacić o element rywalizacji – klasę podzielić na 2‑3 grupy, które będą otrzymywały punkty za poprawnie udzielone odpowiedzi.

c) Faza podsumowująca

  • Nauczyciel dzieli uczniów na grupy (w warunkach pracy zdalnej uczniowie mogą pracować indywidualnie) i poleca, aby każda grupa wyobraziła sobie, że bliska im osoba boryka się z problemem utraty prywatności w sieci (np. kradzież tożsamości lub danych, cybermobbing, dokuczanie/stalking, nadmierne publikowanie treści itp.) oraz poleca im zapisanie 2–3 rad dla tej osoby, będących możliwym rozwiązaniem tego problemu.

  • Nauczyciel prosi uczniów o zapisanie (anonimowo) na karteczkach zdania typu: Das wusste ich vor dem Unterricht noch nicht./Das überraschte mich heute./Das war mir unklar/... itp.

Praca domowa:

Uczniowie piszą rozprawkę, w której przedstawiają wady i zalety wynajmu mieszkania - Aufgabe 8 w części Sprawdź się.

Inne możliwości realizacji materiału:
W warunkach stacjonarnych – podczas odpowiedzi na pytania w Übung 3 w sekcji Przeczytaj oraz Multimedium uczniowie mogą zadawać sobie pytania naprzemiennie.

Materiały pomocnicze:
Powinny stać się nimi przede wszystkim pozostałe lekcje z działu Życie prywatne, ale  także zagadnienia pojawiające się w pozostałych zakresach tematycznych, które są w tym materiale utrwalane.

Propozycja wykorzystania tekstu autentycznego:

Indeks górny s1 Źródło: Franziska Telser, Ein Jungunternehmer erklärt, was positiver Egoismus ist — und warum er die Grundlage von Erfolg darstellt, dostępny w internecie: https://www.businessinsider.de/wirtschaft/positiver-egoismus-unternehmer-verraet-wie-er-bei-bewerbung-und-im-job-hilft-c/ [dostęp 8.03.2023]. Indeks górny koniec

Uczniowie w grupach 3‑osobowych czytają tekst i poszukują odpowiedzi na pytania, które są tematem tekstu: Was ist positiver Egoismus? Warum stellt positiver Egoismus die Grundlage von Erfolg dar? Odpowiedzi uczniów są zapisywane na kartkach i prezentowane na forum.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio:

  • przed lekcją: przygotowanie prezentacji na temat Gefahren im Internet;

  • w trakcie lekcji: praca z materiałem leksykalnym (opis problemów lub przedstawienie działalności firmy pana Lehmanna);

  • po lekcji: wykorzystanie do utrwalenia słownictwa z zakresu tematycznego Życie prywatne oraz Nauka i technika. Uczniowie mogą przygotować fiszki z danego działu zawierające słownictwo, wyjaśnienie pojęć lub też quiz w formie online z danego zakresu tematycznego.

Słownik