Dla nauczyciela
Autor: Alicja Kasińska
Przedmiot: biologia
Temat: Budowa i funkcje układu pokarmowego
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
omawia funkcje odcinków przewodu pokarmowego i gruczołów trawiennych;
opisuje przystosowanie przewodu pokarmowego do pobierania, trawienia i wchłaniania składników pokarmowych;
porównuje funkcje poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
strategia badawcza;
strategia problemowa.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
wykład;
praca z tekstem i materiałami źródłowymi;
praca z e‑materiałem;
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
mapa myśli;
tablica interaktywna, pisaki;
karty pracy.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Nauczyciel stawia pytanie problemowe: „Jak myślicie, czy można jeść pokarm, stojąc na głowie?”. Uczniowie rozmawiają o tym w parach, chętni wyrażają swoje zdanie, które na razie pozostaje bez odpowiedzi nauczyciela.
Następnie nauczyciel zadaje drugie pytanie: „Do czego służy układ pokarmowy?” i zapisuje je na tablicy.
Uczniowie metodą burzy mózgów podają propozycje odpowiedzi. Jeden z uczniów zapisuje je na tablicy. Odpowiedzi zostaną zweryfikowane w fazie podsumowującej.
Nauczyciel podaje cele lekcji i formułuje temat.
Faza realizacyjna:
Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela analizują przemiany, jakim podlega pokarm spożywany przez człowieka. Wykorzystują schemat działania układu pokarmowego zamieszczony w e‑materiale.
Uczniowie analizują mapę myśli zawartą w e‑materiale, poznając nazwy elementów układu pokarmowego. Wykonują polecenie nr 2 i odpowiadają na pytanie problemowe zadane na wstępie lekcji: „Czy można jeść pokarm, stojąc na głowie?”.
Nauczyciel w krótkim wykładzie przedstawia informacje dotyczące budowy i działania ścian przewodu pokarmowego. Wykorzystuje ilustracje z e‑materiału.
Uczniowie, pracując w trzech grupach, przygotowują informacje o losach kęsa pokarmu w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego (załącznik w materiałach pomocniczych). Wykorzystują w tym celu e‑materiał, a wyniki pracy zapisują w kartach pracy (zob. materiały pomocnicze).
Uczniowie prezentują wyniki pracy, posługując się ilustracjami z e‑materiału.
Faza podsumowująca:
Uczniowie wracają do pytania postawionego w fazie wstępnej: „Do czego służy układ pokarmowy?” i odpowiedzi zapisanych na tablicy. Weryfikują je i ustalają, co należy zapisać w zeszycie.
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 9 (dotyczące spożywania pokarmu w stanie nieważkości) zawarte w e‑materiale.
Uczniowie dokonują oceny własnej pracy, kończąc zdanie: „Z dzisiejszej lekcji chcę zapamiętać…”.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 8 zawarte w e‑materiale.
Dla chętnych: Wykonaj polecenie 1 do mapy myśli.
Materiały pomocnicze:
Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.
Eldra P. Solomon i in., Biologia, Multico, Warszawa 2007.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy myśli:
Uczniowie wykorzystują mapę myśli w fazie realizacyjnej w celu zapoznania się z budową układu pokarmowego. Chętni uczniowie wykonują polecenie nr 1 do mapy myśli jako ćwiczenie umiejętności przetwarzania informacji.