Scenariusz zajęć

Autor: Anna Daniewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: Chemia

Temat: Różne odmiany kwarcu

Grupa odbiorcza: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XI Zastosowanie wybranych związków nieorganicznych. Uczeń:

1) bada i opisuje właściwości tlenku krzemu(IV); wymienia odmiany tlenku krzemu(IV) występujące w przyrodzie i wskazuje na ich zastosowania.

Zakres rozszerzony

XI Zastosowanie wybranych związków nieorganicznych. Uczeń:

1) bada i opisuje właściwości tlenku krzemu(IV); wymienia odmiany tlenku krzemu(IV) występujące w przyrodzie i wymienia ich zastosowania.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcie odmiany polimorficznej;

• wymienia i charakteryzuje odmiany kwarcu;

• porównuje własności poszczególnych odmian kwarcu;

• na podstawie opisu i charakterystyki rozpoznaje odmianę kwarcu.

Strategia nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• prezentacja multimedialna;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza tekstu źródłowego;

• technika zdań podsumowujących.

Formy zajęć:

• praca zbiorowa;

• praca w grupach;

• praca w parach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• podręczniki.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania przykładowe pytania:

• Czy wiecie, że starożytni Grecy i Rzymianie wierzyli, że kwarc to lód nieulegający topnieniu, który stworzyli bogowie?

• Jaka odmiana tlenku krzemu(IV) jest jest najczęściej spotykana (występuje najpowszechniej)?

• Jakie zastosowanie ma kwarc?

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytanie: Jakie znacie odmiany kwarcu i czym one od siebie się różnią?

4. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Zadaniem uczniów jest przygotowanie prezentacji multimedialnej uwzględniającą charakterystykę odmian kwarcu. Uczniowie mogą korzystać z wszelkich dostępnych źródeł informacji. Po ustalonym czasie liderzy prezentują wyniki pracy grup. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną wykonanego zadania.

2. Nauczyciel odsyła uczniów do symulacji interaktywnej przedstawiającej charakterystykę odmian. Uczniowie wykonują w parach polecenia zawarte w medium. Chętni uczniowie prezentują odpowiedzi.

3. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i każdej grupie przekazuje różne odmiany kwarcu. Uczniowie obserwują odmiany i ustalają ich nazwy, po czym chętni uczniowie podają nazwy poszczególnych odmian kwarcu. Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi uczniów.

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia w e‑materiale - sprawdź się.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania:

• Jakie poznaliście odmiany kwarcu?

• Co oznacza pojęcie odmiany polimorficzne?

• Jaką twardość wykazują odmiany kwarcu?

• Dlaczego ametyst przyjmuje fioletową barwę, a cytryn żółtą?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Czego dziś się nauczyłem/łam...

• Co było dla mnie łatwe...

• Co sprawiło mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Symulacja interaktywna może być wykorzystana przez uczniów podczas samodzielnej pracy na lekcji lub przed wykonaniem ćwiczeń dołączonych do medium. Medium może być również wykorzystane podczas odrabiania zadania domowego oraz jako uzupełnienie wiadomości przez uczniów nieobecnych na lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Kryteria oceny prezentacji multimedialnej:

• poprawność merytoryczna (zgodność z tematem; dostosowana do możliwości odbiorców, wyczerpanie tematu);

• język prezentacji (specjalistyczna terminologia, poprawność językowa)

• konkretność (zdania krótkie – równoważnikowe, hasła);

• atrakcyjność (wielkość czcionki, układ treści na slajdzie, tempo wyświetlania, przejścia slajdu, wzorce slajdów);

• estetyka (animacje, grafika, kolor, dźwięk);

• prezentacja każdej z grup powinna mieć max. pięć slajdów;

• czas prezentacji (wykorzystanie zaplanowanego czasu – 3 min.).

2. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jakie poznaliście odmiany kwarcu?

• Co oznacza pojęcie odmiany polimorficzne?

• Jaką twardość wykazują odmiany kwarcu?

• Dlaczego ametyst przyjmuje fioletową barwę, a cytryn żółtą?

2. Nauczyciel przygotowuje:

• różne odmiany kwarcu do obserwacji.