Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.2.11.5

Imię i nazwisko autora lekcji: Beata Mamica

Przedmiot: język niemiecki

Temat zajęć: Schlaf dich gesund!/Wyśpij się na zdrowie!

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa II, zakres podstawowy, poziom językowy B1/B1+

Cel ogólny lekcji: Umiejętność wypowiadania się na temat znaczenia snu dla zdrowia człowieka oraz udzielania porad związanych z zasypianiem.

Podstawa programowa

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
5) życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);
6) żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, nawyki żywieniowe – w tym diety, lokale gastronomiczne);
11) zdrowie (np. tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, niepełnosprawność, uzależnienia, pierwsza pomoc w nagłych wypadkach);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
11) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
11) stosuje zasady konstruowania tekstów o różnym charakterze;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
14) stosuje zwroty i formy grzecznościowe;
15) dostosowuje styl wypowiedzi do sytuacji.
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, list prywatny, formularz, e‑mail, komentarz, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
9) prosi o radę i udziela rady;
11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;
12) wyraża prośbę oraz zgodę lub odmowę spełnienia prośby;
13) wyraża uczucia i emocje (np. radość, smutek, niezadowolenie, złość, zdziwienie, nadzieję, obawę, współczucie);
14) stosuje zwroty i formy grzecznościowe;
15) dostosowuje styl wypowiedzi do odbiorcy.
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
4) przedstawia publicznie w języku obcym wcześniej przygotowany materiał, np. prezentację, film.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART

Uczeń:

  • opowiada o procesach zachodzących w organizmie w trakcie snu;

  • wyjaśnia znaczenie snu dla zdrowia w formie plakatu;

  • doradza, jak przygotować się snu, żeby nie mieć problemu z zasypianiem.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • czuje się kompetentny, gdyż rozwiązuje zadania na miarę swoich możliwości;

  • dokonuje samooceny;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • sam decyduje, jak rozwiązać problem i udzielić wyjaśnień;

  • sam decyduje, jakie informacje przedstawić;

  • uczy się o rzeczach, które są dla niego ważne;

  • wykorzystuje do nauki języka różne aplikacje;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się:

  • tworzenie skojarzeń myślowych wspierających zapamiętywanie wyrazów: umiejscawianie nowych wyrazów w kontekście (w formie np. anegdoty, opowiadania), tworzenie asocjacji i kojarzenie pojęć, grupowanie ich w różne kategorie;

  • w zakresie rozumienia informacji: czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • korzystanie z różnych dodatkowych źródeł do nauki języka, takich jak słowniki czy Internet;

  • indywidualne organizowanie wiedzy językowej, np. robienie streszczeń i notatek, zaznaczanie, podkreślanie, zakreślanie kolorem;

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim, np. czego dotyczy reklama w telewizji, jeśli rozpoznajemy tylko niektóre wyrazy z języka niemieckiego);

  • odgadywanie znaczeń na pomocą używania wskazówek i sugestii językowych, np. jeżeli przed jakimś niemieckim wyrazem znajduje się rodzajnik nieokreślony „eine”, oznacza to, że to słowo z pewnością jest rzeczownikiem w rodzaju żeńskim; w tym samym celu mogą być także użyte wskazówki pozajęzykowe, np. ilustracje, diagramy, wykresy, struktura i układ tekstu;

  • utrwalanie i łączenie nowych informacji z już znanymi;

  • zdobywanie informacji (prośba o wyjaśnienie, powtórzenie, o poprawienie błędów), współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego).

Metody i formy pracy:

  • podejście komunikacyjne,

  • podająca: praca z tekstem, katalog interaktywny,

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy,

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • praca w grupie,

  • plenum.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer (np. laptop) z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (katalog interaktywny),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu, i pyta: Czy domyślacie się, co będzie tematem naszej dzisiejszej lekcji?

  • Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie informacji „Czy wiesz, że…” na temat Światowego Dnia Snu oraz pyta o mity związane ze spaniem.

  • Nauczyciel prosi uczniów o podanie znanych wyrazów do tematu.

  • Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję na temat ilości snu wśród młodzieży lub ich aktywności w godzinach nocnych.

    • Wie viel Schlaf ist für Jugendliche eurer Meinung nach notwendig?

    • Was denkt ihr, was sind die Hauptgründe, warum Jugendliche oft zu wenig Schlaf bekommen?

    • Welche Aktivitäten betreibt ihr normalerweise abends oder nachts?

    • Glaubt ihr, dass zu wenig Schlaf Auswirkungen auf die schulische Leistung haben kann? Warum oder warum nicht?

    • Welche Tipps habt ihr, um eine gute Schlafgewohnheit zu entwickeln?

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel dzieli uczniów na grupy trzyosobowe. Każda grupa siada przy osobnym stoliku. Przeznaczony do opracowania tekst jest dzielony przez nauczyciela na trzy fragmenty. Każdy uczeń zapoznaje się z pierwszym fragmentem i losuje jedno z trzech zadań:

    • Przygotuj pytania dla uczniów z grupy na temat przeczytanego fragmentu.

    • Zadaj uczniom z grupy pytania o niezrozumiałe wyrazy/fragmenty tekstu.

    • Streść uczniom przeczytany fragment.

    Po wykonaniu zadania uczniowie prezentują w grupach wyniki swojej pracy. Sekwencja powtarzana jest także w odniesieniu do fragmentu drugiego i trzeciego (nauczyciel powinien zadbać o to, aby w poszczególnych sekwencjach każdy uczeń rozwiązywał inne zadanie).

  • Uczniowie w parach porządkują informacje z tekstu (Übung 1), wskazują poprawną odpowiedź na podstawie tekstu (Übung 3, Übung 4).

  • Nauczyciel zapisuje na tablicy trzy hasła: Schlafphasen und ihre Bedeutung, Einfluss des Schlafs auf die Gesundheit und Leistungsfähigkeit, Tipps für einen erholsamen Schlaf. W pojemniku przy tablicy znajdują się karteczki z zapisanymi wyrazami, wyrażeniami lub hasłami, które występują w katalogu i dotyczą jego treści, np. Tiefschlaf, Immunsystem, Lebenserwartung, Schlafumgebung, REM‑Schlaf, Schlafzimmertemperatur. Uczniowie podchodzą kolejno do tablicy, losują hasło i zapisują je w odpowiednim miejscu, przyporządkowując do kategorii. Na tablicy powstaje w ten sposób mapa pojęć, a uczniowie są przygotowani do pracy nad katalogiem interaktywnym.

  • Uczniowie zapoznają się z treścią katalogu, oglądają zdjęcia, czytają i słuchają informacji.

  • Uczniowie dobierają się w pary i sprawdzają stopień zrozumienia treści katalogu, wykorzystując do tego Übung 1–3 w części Katalog interaktywny – wskazują właściwą informację, łączą liczbę z faktem oraz piszą e‑mail.

  • Nauczyciel sprawdza, czy uczniowie zrozumieli treść katalogu interaktywnego, zadając pytania szczegółowe, np. Warum ist es ratsam, elektronische Geräte mit blauem Licht aus dem Schlafzimmer zu entfernen?, Warum sollte man vor dem Schlafengehen auf koffeinhaltige Getränke verzichten?, Was ist der „paradoxe“ Schlaf und warum wird er so genannt?, Was passiert während der REM‑Schlafphase?, Wie beeinflusst Schlaf die Lebenserwartung?

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie opowiadają o znaczeniu snu dla zdrowia w okresie dorastania, wymieniają procesy zachodzące w organizmie, gdy człowiek śpi.

  • Nauczyciel prosi uczniów o zapisanie (anonimowo) na karteczce swojego komentarza do zdania: Das hat mir heute zu denken gegeben ... Zbiera karteczki i na kolejnej lekcji odczytuje na forum klasy komentarze uczniów.

Praca domowa

Uczniowie doradzają przyjacielowi, jak może zapobiegać swoim problemom z zasypianiem (Aufgabe 8).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania katalogu interaktywnego

  • Przed lekcją: Uczniowie przygotowują fiszki do tematu, którymi się wymieniają, powtarzając w ten sposób słownictwo.

  • W trakcie lekcji: Uczniowie układają  przyniesione fiszki w rzędzie, na stole pośrodku klasy ilustracjami do góry. Nauczyciel dokłada karty z ilustracjami i nazwami zaczerpniętymi z multimedium. Stojąc wokół stołu, uczniowie wskazują na te ilustracje, które potrafią nazwać. Po odwróceniu fiszki sprawdzają, czy podana nazwa była prawidłowa. Odkładają na bok te fiszki, które nie sprawiały nikomu kłopotu.

  • Po lekcji: Uczniowie w formie notatki wizualnej przygotowują poradnik: „Jak przygotować się do snu, żeby nie mieć problemu z zasypianiem?”.

Indeks górny Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec

Słownik