Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Jaki powinien być diabeł? O metamorfozach szatana

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• prześledzi, jak zmieniał się w literaturze wizerunek diabła;

• porówna obraz diabła z wiersza Herberta z jego wizerunkiem, stworzonym przez Juliusza Słowackiego;

• zastanowi się, w jaki sposób obraz diabła w kulturze odzwierciedlał religijne i filozoficzne podejście do problemu zła.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o wypisanie związków frazeologicznych, które są związane z diabłem oraz przytoczenie ich dosłownego znaczenia.

Faza wprowadzająca:

1. Wyświetlenie na tablicy tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji. Następnie prosi, by uczniowie przygotowali – każdy indywidualnie – mapę myśli, której główne hasło brzmi: szatan. Wybrana osoba lub ochotnik przedstawia wynik swojej pracy.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Następnie chętna osoba przedstawia przygotowane w domu związki frazeologiczne, a reszta klasy wybiera tylko te, które nawiązują do treści dzisiejszej lekcji i omawiają ich dosłowne znaczenie.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel głośno odtwarza nagranie z sekcji „Audiobook”. Uczniowie w parach wyjaśniają, dlaczego współcześnie zmienił się wizerunek diabła. Wykonują również oba ćwiczenia z tej sekcji.

3. Nauczyciel prosi uczniów, by podzieli się na dwie grupy. Informuje, że będą uczestniczyć w dyskusji na temat: Jak był przedstawiany diabeł w Biblii i w czasach średniowiecza? Mogą się inspirować mapą myśli o obrazami z polecenia 1.
   Pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na zadany temat (jeśli uczniowie nie potrafią sami znaleźć argumentów, nauczyciel może na początku naprowadzić uczniów). Nauczyciel wyjaśnia, że w tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu rozmowy. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji.
   Po zakończeniu rozmowy nauczyciel prosi chętne osoby o dokonanie oceny umiejętności prowadzenia dyskusji, trzymania się tematu, doboru argumentów grupy dyskutującej.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie w parach analizują mapę myśli. Następnieomawiają, jak Słowacki i Staff opisywali diabła. Czym ten wizerunek różnił się od przedstawień średniowiecznych?

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Zadaje również pytania podsumowujące i prosi wybranych uczniów o odpowiedzi.

Praca domowa:

1. Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa: Z filozoficznego punktu widzenia koncepcja nawrócenia się Szatana i jego ponownego przyjęcia do nieba jest wynikiem wiary w doskonałość człowieka oraz w konsekwentny koniec zła na ziemi.

Materiały pomocnicze:

• Maximilian Rudwin, Diabeł w legendzie i literaturze, tłum. J. Illg, Kraków 1990.

• Małgorzata Dowlaszewicz, Diabeł w legendzie, 2020.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.