Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Antagonizm części współczulnej i przywspółczulnej wegetatywnego układu nerwowego

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wykazuje rolę układu współczulnego, jako układu mobilizującego organizm;

• wykazuje rolę układu przywspółczulnego w przywracaniu stanu równowagi naszemu organizmowi;

• wyjaśnia, na czym polega antagonizm działania układów współczulnego i przywspółczulnego.

Strategie nauczania

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i technik

• pogadanka;

• analiza tekstu źródłowego;

• tworzenie plakatu;

• okienko informacyjne;

• gra edukacyjna – quiz;

• ćwiczenia interaktywne.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• trzy arkusze papieru A1, kolorowe flamastry;

• kartki z okienkami informacyjnymi (zob. materiały pomocnicze).

Przed lekcją

Uczniowie zapoznają się z treścią wprowadzenia oraz tekstem zamieszczonym w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel zadaje pytaniea:

• Co oznacza słowo antagonizm?

• Jaką rolę pełni układ współczulny, a jaką przywspółczulny?

• Na czym polega antagonistyczne działanie obu układów? 2. Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każda z grup otrzymuje kartkę z okienkiem informacyjnym (zob. materiały pomocnicze).

2. Uczniowie, pracując w grupach, na podstawie informacji zawartych w e‑materiale uzupełniają okienka informacyjne. Nauczyciel nadzoruje pracę grup i w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości.

3. Grupy kolejno omawiają zagadnienia opracowane w okienkach informacyjnych.

4. Nauczyciel rozdaje grupom arkusze papieru A1 oraz flamastry. Grupy otrzymują następne zadanie: mają stworzyć plakat ilustrujący czynności układu współczulnego i przywspółczulnego, przy czym:

• grupa I powinna skupić się na wpływie autonomicznego układu nerwowego na funkcjonowanie oczu, skóry i naczyń krwionośnych;

• grupa II powinna uwzględnić wpływ autonomicznego układu nerwowego na pracę oskrzeli, tchawicy, pęcherza moczowego i serca;

• grupa III powinna określić wpływ autonomicznego układu nerwowego na pracę gruczołów ślinowych, żołądka, wątroby, pęcherzyka żółciowego oraz jelit.

6. Liderzy grup, zaczynając od grupy I, podchodzą do tablicy, zawieszają na niej swój plakat i omawiają go. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje uczniów.

7. Nauczyciel podsumowuje pracę grup.

Faza podsumowująca

Uczniowie, pracując w grupach, rozwiązują interaktywny quiz (zamieszczony w sekcji „Gra edukacyjna”) dotyczący antagonizmu działania części współczulnej i przywspółczulnej wegetatywnego układu nerwowego. Wygrywa grupa, która udzieli najwięcej poprawnych odpowiedzi.

Praca domowa

Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne nr 1–8.

Materiały pomocnicze

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania gry edukacyjnej

Uczniowie mogą wykorzystać grę edukacyjną w celu przygotowania się do lekcji powtórkowej.