SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Magdalena Fuhrmann

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Metody przewidywania wybuchów wulkanów i ich znaczenie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące/technikum, zakres podstawowy/rozszerzony, klasa I/IV

Podstawa programowa

Zakres podstawowy: V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.

Uczeń:

2) wyjaśnia przebieg głównych procesów wewnętrznych prowadzących do urozmaicenia powierzchni Ziemi (ruchy epejrogeniczne, ruchy górotwórcze, wulkanizm, plutonizm, trzęsienia ziemi).

Zakres rozszerzony: XVIII. Problemy środowiskowe współczesnego świata: tropikalne cyklony, trąby powietrzne, sztormy, powodzie, tsunami, erozja gleb, wulkanizm, wstrząsy sejsmiczne, powstawanie lejów krasowych, zmiany klimatu, pustynnienie, zmiany zasięgu lodowców, ograniczone zasoby wody na Ziemi, zagrożenia georóżnorodności i bioróżnorodności.

Uczeń:

4) wskazuje na mapie regiony występowania geozagrożeń i podaje przykłady działań ograniczających ich skutki.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• Kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wskazuje negatywne skutki występowania zjawisk wulkanicznych,

• omawia metody przewidywania wybuchów wulkanów,

• omawia znaczenie przewidywania wybuchów wulkanów dla życia człowieka.

Strategie nauczania: asocjacyjna

Metody i techniki nauczania: pogadanka, burza mózgów, blended learning, IBSE

Forma zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Książkiewicz M. , Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.

Zuberek W.M., Przewidywanie geologicznych zagrożeń i katastrof naturalnych – ograniczenia i pewne możliwości, „Gospodarowanie Surowcami Mineralnymi” 2008, t. 24, z. 2/3, s. 123–134. Dostępny w internecie: warsztatygornicze.pl (dostęp 27.01.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Wprowadzenie w postaci krótkiej burzy mózgów o negatywnych skutkach występowania zjawisk wulkanicznych. Propozycje uczniów są zapisywane na tablicy. Nauczyciel weryfikuje i w razie potrzeby uzupełnia propozycje. Na etapie weryfikacji i uzupełnień można wykorzystać pierwszy fragment części „Przeczytaj” e‑materiału dotyczący negatywnych skutków wystepowania zjawisk wulkanicznych.

• Nauczyciel zadaje pytanie o możliwości zapobiegania negatywnym skutkom występowania zjawisk wulkanicznych.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów o indywidualne zapoznanie się z częścią „Przeczytaj” e‑materiału dotyczącą metod przewidywania erupcji wulkanicznych (wraz z tabelami Rodzaje prognoz wybuchów wulkanów, Przykłady skutecznych i nieskutecznych przewidywań wybuchów wulkanów na świecie, Sposoby przewidywania wybuchów wulkanów – systemy monitorujące). Po upływie wskazanego przez nauczyciela czasu następuje podsumowanie najważniejszych informacji w postaci krótkiej pogadanki nauczyciela.

• Nauczyciel weryfikuje zrozumienie materiału przez uczniów, zadając pytania. Odpowiada także na pytania dodatkowe uczniów i wyjaśnia ich wątpliwości.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Uczniowie słuchają audiobooka i wspólnie wykonują polecenie zawarte w tej części e‑materiału.

• Grupy prezentują i porównują swoje odpowiedzi, nauczyciel weryfikuje ich poprawność, czuwając nad możliwą dyskusją.

Faza podsumowująca

• Wykonanie wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń z części „Sprawdź się” (np. 1–7), w parach bądź indywidualnie. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadań, prosząc o przedstawienie odpowiedzi wybranych uczniów lub ochotników.

• Przypomnienie celów lekcji.

• Podsumowanie wiedzy zaprezentowanej na lekcji, utrwalenie najważniejszych pojęć, szczególnie tych, które sprawiały uczniom najwięcej problemów podczas zajęć.

Praca domowa

• Wykonanie ćwiczenia nr 8.

• Korzystając z dostępnych źródeł informacji, sporządź krótką wypowiedź pisemną dotyczącą przewidywania i monitorowania wybuchów wulkanów w Europie.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Audiobook zawarty w e‑materiale może być wykorzystany podczas powtórzenia materiału z całego działu „Litosfera” (zakres podstawowy: V). Może być wykorzystany także podczas zróżnicowanych tematycznie zajęć z działu „Problemy środowiskowe współczesnego świata” dotyczących genezy i skutków zagrożeń geologicznych oraz geozagrożeń (zakres rozszerzony: XVIII. 3, XVIII. 4).