Dla nauczyciela

Autor: Stanisław Mrozowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Polskie Państwo Podziemne

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
L. Działalność władz Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie i w okupowanym kraju. Uczeń:
1) omawia działalność rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie;
5) charakteryzuje organizację i cele Polskiego Państwa Podziemnego;
6) charakteryzuje polityczną i militarną działalność Armii Krajowej oraz Narodowych Sił Zbrojnych i Batalionów Chłopskich; wskazuje różne formy oporu wobec okupantów;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
L. Działalność władz Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie i w okupowanym kraju. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
8) dostrzega tragizm losów twórców zaangażowanych w niepodległościową konspirację, w tym: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Gajcego i Zygmunta Rumla.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wskazuje najważniejszych działaczy Polskiego Państwa Podziemnego;

  • charakteryzuje cywilne struktury Polskiego Państwa Podziemnego;

  • wyjaśnia na wybranych przykładach, na czym polegał dramat pokolenia wojennego.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Polskie Państwo Podziemne”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Film” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat oraz cele lekcji, a następnie przedstawia im planowany przebieg zajęć.

  2. Raport z przygotowań. Nauczyciel przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Uczniowie próbują intuicyjnie zadać pytania, na które odpowiedzą w trakcie lekcji. Formułują w ten sposób obowiązujące ich kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki. Jeżeli uczniowie zapoznali się z e‑materiałem, nauczyciel może poprosić o zreferowanie najważniejszych informacji, w tym celu zadaje pytania, np.: Czym było Polskie Państwo Podziemne? W jaki sposób utrzymywało kontakt z rządem RP na uchodźstwie? Jak było zorganizowane? Czym się zajmowało?

  2. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel prezentuje nagranie filmowe. Uczniowie pracując w grupach czteroosobowych, przygotowują odpowiedzi do poleceń: charakteryzują cywilne struktury Polskiego Państwa Podziemnego oraz opisują działalność różnych polskich stronnictw politycznych w czasie wojny. Po wyznaczonym czasie wybrane grupy odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy i udziela uczniom informacji zwrotnej.

  3. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych filmach układają w parach pytania do quizu dla innych dwójek uczniowskich. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami z aktywności.

  4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”. Konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi. Następuje wspólne omówienie odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Co było dla nich trudne? Czy uzyskali odpowiedzi na swoje pytania? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

  2. Prowadzący omawia przebieg zajęć i ocenia pracę uczniów, wskazuje jej mocne i słabe strony.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia 3 i 4 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

  2. Wróć do filmów znajdujących się w sekcji „Film” i wykonaj dołączone do nich polecenia.

Materiały pomocnicze:

R. Kaczmarek, Historia Polski 1914–1989, Warszawa 2010.

K. Korboński, Polskie Państwo Podziemne. Przewodnik po Podziemiu z lat 1939–1945, Warszawa 2008.

A. Szumański, Polskie Państwo Podziemne, Wydawnictwo Penelopa, Warszawa 2019.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą pracować z materiałami filmowymi w parach lub grupach. Mogą też zapoznać się z wszystkimi nagraniami przed zajęciami i na ich podstawie (oraz na podstawie tekstu e‑materiału) opracować prezentację przedstawiającą działalność i struktury Polskiego Państwa Podziemnego.

Film + Sprawdź się