Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Telom i jego przekształcenia

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz pojęcie telomu.

• Przedstawisz założenia teorii telomowej.

• Przeanalizujesz etapy przekształcania telomów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• mapa myśli;

• symulacja;

• analiza grafiki interaktywnej.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru A3, flamastry.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję wyświetla treści z sekcji „Wprowadzenie”. Informuje uczniów o planowanym przebiegu lekcji i przedstawia kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel wywiesza napisane na arkuszu papieru (lub wyświetla) pytania, na które uczniowie będą wspólnie poszukiwać odpowiedzi w trakcie lekcji:
   – Czym jest telom?
   – Co tłumaczy teoria telomowa i jakie są jej założenia?
   – Jak przebiegają etapy przekształcania telomów?

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią z sekcji „Przeczytaj”.

2. Mapa myśli. Uczniowie uzupełniają mapy myśli z trzema głównymi gałęziami: „przewyższanie”, „spłaszczanie” i „zrastanie”. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy, którzy na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj” mają za zadanie graficznie przedstawić na arkuszach papieru, na czym polegały wymienione procesy, oraz wypisać, jakie organy powstały w ich wyniku.

3. Praca z multimedium („Symulacja interaktywna”). Uczniowie w zespołach dwuosobowych zapoznają się z treścią materiału oraz poleceniem nr 2 („Wyjaśnij, na czym polegają procesy przewyższania, spłaszczania oraz zrastania telomów”) i wspólnie rozwiązują zadanie.

4. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenie nr 3: „Ułóż pytanie testowe dotyczące teorii telomowej dla kolegi bądź koleżanki z ławki”.

5. Praca z drugim multimedium („Grafika interaktywna”). Uczniowie zapoznają się z materiałem. Klasa dzieli się na grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do poleceń nr 1 („Przedstaw założenia teorii telomowej”) i nr 2 (dotyczącego różnic między mikrofilami makrofilami). Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

6. W ramach podsumowania rozwiązania polecenia nr 2 nauczyciel pokazuje uczniom zdjęcia współcześnie żyjących widłakowych oraz gatunków nagonasiennych i okrytonasiennych i prosi ich, by wskazali, czy u przedstawionych roślin widoczny jest mikrofil czy makrofil, za każdym razem uzasadniając wybór z odniesieniem do informacji o wiązkach przewodzących.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje pytania, nawiązując do początku lekcji:
   – Czym jest telom?
   – Co tłumaczy teoria telomowa i jakie są jej założenia?
   – Jak przebiegają etapy przekształcania telomów?
   Wskazany uczeń udziela odpowiedzi, uzasadniając ją.

2. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń z sekcji „Symulacja interaktywna”.

Praca domowa:

1. Wymyśl pięć pytań związanych z tematem e‑materiału, które mogłyby pojawić się na egzaminie maturalnym.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania symulacji interaktywnej:

• Symulację interaktywną można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.