Scenariusz zajęć

Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Nomenklatura i wzory kwasów.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym.

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny.

Zakres rozszerzony

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

2) na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• podaje nazwy kwasów stosując odpowiednią systematykę;

• ustala wzór sumaryczny kwasu na podstawie nazwy.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka;

• dyskusja dydaktyczna;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza materiału źródłowego;

• film edukacyjny;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami/tablety, smartfony z Internetem;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zainteresowanie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje informacje zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału.

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Czym są kwasy? Podaj przykład. W jaki sposób tworzy się ich wzory sumaryczne?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie mają za zadanie odnaleźć w dostępnych źródłach informacji, w tym w e‑materiale, definicję kwasów, wzór ogólny kwasów. Chętni lub wybrani uczniowie podają definicję i wzór ogólny, objaśniają go na forum klasy. Definicję i wzór ogólny uczniowie zapisują w zeszytach.

2. Multimedium bazowe. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej film edukacyjny prezentujący nomenklaturę kwasów, w tym w ujęciu koordynacyjnym. Następnie uczniowie układają jak najwięcej pytań do filmu. Jeżeli do jakiegoś pytania nie ma odpowiedzi w filmie, sami zastanawiają się nad nią i z pomocą nauczyciela odpowiadają na nie.

3. Następnie nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy i prosi o rozwiązanie podanych tam przykładów. Po minionym czasie chętni uczniowie prezentują wyniki na forum klasy, a pozostali uczniowie weryfikują odpowiedzi uczniów pod kątem merytorycznym.

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: Jaka instytucja zajmuje się standaryzacją nazewnictwa i symboliki związków chemicznych? Jak można zdefiniować kwasy? Jak można podzielić kwasy pod względem ich budowy? Jakie są zasady tworzenia nazw kwasów?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

3. Chętni/wybrani uczniowie podsumowują zajęcia.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – sprawdź się.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film edukacyjny będzie przydatnym multimedium do samodzielnej nauki nazewnictwa w domu. Uczniowie nieobecni na lekcji mogą wykorzystać zasoby filmu do uzupełnienia luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach): Jaka instytucja zajmuje się standaryzacją nazewnictwa i symboliki związków chemicznych? Jak można zdefiniować kwasy? Jak można podzielić kwasy pod względem ich budowy? Jakie są zasady tworzenia nazw kwasów?

2. Karta pracy ucznia: