Scenariusz zajęć

Autor: Marcin Maćkiewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Rola złota w życiu człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;

2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne;

4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną.

Wymagania szczegółowe

Poziom podstawowy

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego i zmienność właściwości w okresach;

2) opisuje podstawowe właściwości fizyczne metali i wyjaśnia je na podstawie znajomości natury wiązania metalicznego.

Poziom rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego i zmienność właściwości w okresach;

2) opisuje podstawowe właściwości fizyczne metali i wyjaśnia je na podstawie znajomości natury wiązania metalicznego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia zastosowania form złota;

• określa, jakie właściwości złota czynią je tak wyjątkowym metalem;

• wymienia związki chemiczne, którymi można modyfikować cząstki złota;

• określa, na czym polega chemisorpcja;

• określa, czemu złoto jest tak ważne w medycynie.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka;

• analiza materiału źródłowego;

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• ćwiczenia uczniowskie;

• okienko informacyjne;

• prezentacja multimedialna;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami  i dostępem do Internetu/smartfony, tablety;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, kreda/pisak;

• rzutnik multimedialny;

• aplikacja Mentimeter.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje informacje zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału.

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Nauczyciel proponuje uczniom tekst źródłowy - patrz materiały pomocnicze. Po zapoznaniu się z tekstem nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Dlaczego usuwanie CO z powietrza jest tak istotne? (Odpowiedź - powoduje zaczadzenie i szybką śmierć.)

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z informacjami przedstawionymi w e‑materiale.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup. Zadaniem każdej grupy będzie opisanie  roli złota z uwzględnieniem jego właściwości, jakie są wykorzystywane w:

• grupa I – biżuterii;

• grupa II – elektronice;

• grupa III – medycynie i stomatologii;

• grupa IV - architekturze;

• grupa V - lotnictwie i żywności.

3. Uczniowie przygotowują prezentacje multimedialne wg kryteriów oceny podanych w materiałach pomocniczych. Uczniowie mogą korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału. Mogą również skorzystać z zasobów zawartych w grafice interaktywnej. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów, wspiera ich. Po wyznaczonym czasie liderzy grup dokonują prezentacji efektów pracy na forum klasy. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania.

4. Powrót do  fazy wstępnej i skonfrontowanie informacji podanej  na początku lekcji z informacjami nabytymi podczas analizy materiału źródłowego.

5. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonują ćwiczenia zawarte w medium bazowym oraz w sekcji „sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Okienko informacyjne – forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na cztery części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim okienku podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie okienko wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu.

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Dziś nauczyłam/łem się...

• zaskoczyło mnie to, że...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grafika interaktywna może być wykorzystana przez ucznia w fazie przygotowania do lekcji, pracy kontrolnej. Może być też wykorzystana przez uczniów nieobecnych na lekcji celem uzupełnienia luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

1. Materiał źródłowy do fazy wstępnej – rozpoznanie wiedzy wyjściowej - pdf.

2. Kryteria oceny prezentacji multimedialnej:

• poprawność merytoryczna (zgodność z tematem; dostosowana do możliwości odbiorców, wyczerpanie tematu);

• język prezentacji (specjalistyczna terminologia, poprawność językowa);

• konkretność (zdania krótkie – równoważnikowe, hasła);

• atrakcyjność (wielkość czcionki, układ treści na slajdzie, tempo wyświetlania, przejścia slajdu, wzorce slajdów);

• estetyka (animacje, grafika, kolor, dźwięk);

• prezentacja każdej z grup powinna mieć max. pięć slajdów;

• czas prezentacji (wykorzystanie zaplanowanego czasu – 3 min.).