Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Zuzanna Szewczyk

Przedmiot: Biologia

Temat: Biomechanika mięśni i stawów

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
V. Budowa i fizjologia człowieka.
8. Poruszanie się. Uczeń:
4) opisuje współdziałanie mięśni, ścięgien, stawów i kości w ruchu;
8) przedstawia antagonizm i współdziałanie mięśni w wykonywaniu ruchów;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
7) Poruszanie się. Uczeń:
e) opisuje współdziałanie mięśni, ścięgien, stawów i kości w ruchu człowieka;
j) przedstawia antagonizm i współdziałanie mięśni w wykonywaniu ruchów,

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Przedstawisz współdziałanie mięśni, ścięgien, stawów i kości w wykonywaniu ruchu.

  • Porównasz mięśnie synergistyczne i antagonistyczne.

  • Scharakteryzujesz pojęcie jednostki motorycznej mięśnia.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • rozmowa kierowana;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • praca z filmem;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie przykładowych rodzajów mięśni szkieletowych. Przypomina, że mięśnie szkieletowe tworzą część czynną układu narządów ruchu. Następnie prosi uczniów o zapoznanie się z wprowadzeniem do e‑materiału i wskazanie na jego podstawie tematu lekcji.

  2. Nauczyciel zapisuje temat, sformułowany przez uczniów z pomocą prowadzącego zajęcia, i przedstawia cele lekcji.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. Zespoły na podstawie informacji zawartych w e‑materiale w sekcji „Przeczytaj” opracowują przydzielone zagadnienia:

Grupa I – Uporządkuj w formie notatki wiadomości dotyczące mięśni synergistycznych (rodzaje, lokalizacja i funkcje)

Grupa II – Uporządkuj w formie notatki wiadomości dotyczące mięśni antagonistycznych (rodzaje, lokalizacja i funkcje)

  1. Grupy wybierają po dwóch ekspertów, którzy najlepiej opanowali wiedzę nt. przypisanych zagadnień. Następnie eksperci zamieniają się grupami. Zadaniem ekspertów jest przekazanie zdobytych informacji. Czas na wykonanie zadania nie powinien przekroczyć 10 min. Po upływie wyznaczonego czasu eksperci wracają do swoich grup.

  2. Nauczyciel dzieli każdą z grup na dwa zespoły i rozdaje powstałym czterem grupom arkusze papieru A1 oraz flamastry. Omawia zasady tworzenia mapy myśli: uczniowie mają w graficzny sposób uporządkować oraz zapisać informacje dotyczące mięśni synergicznych oraz antagonistycznych. Nauczyciel kontroluje pracę grup, w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości uczniów.

  3. Po upływie wyznaczonego czasu nauczyciel wyświetla film samouczek dotyczący biomechaniki mięśni i stawów, objaśniający współdziałanie mięśni, ścięgien, stawów i kości w wykonywaniu ruchu. Uczniowie na jego podstawie sprawdzają poprawność swoich prac. Osoby chętne prezentują mapy myśli wykonane przez swoją grupę.

  4. Uczniowie w parach wykonują polecenie nr 1 do filmu samouczka: Biomechanika mięśni i stawów (dotyczące działania mięśni na zasadzie dźwigni).

  5. Uczniowie, również w parach, wykonują ćwiczenia nr 7 (dotyczące uszkodzenia stawu) i 8 (dotyczące współzależności mięśniowej między mięśniami brzucha a mięśniami wdechowymi klatki piersiowej). Po upływie wyznaczonego czasu chętne pary dzielą się swoimi odpowiedziami (zarówno na polecenia, jak i ćwiczenia) na forum klasy. Pozostali uczniowie oceniają ich poprawność. Ewentualne wątpliwości rozstrzyga nauczyciel.

  6. Nauczyciel zadaje pytania sprawdzające opanowanie wiadomości z ostatniej części sekcji „Przeczytaj”: „Jak układ nerwowy kontroluje czynności ruchowe mięśni szkieletowych?”, „Czym jest jednostka motoryczna mięśnia?”.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 5 – rozwiązują krzyżówkę. Nauczyciel kontroluje pracę uczniów, w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości.

  2. Nauczyciel ocenia zaangażowanie uczniów podczas zajęć.

Praca domowa:

Wszyscy uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne od 1 do 4 oraz 6.

Materiały pomocnicze:

  • Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu samouczka:

Film samouczek może zostać wykorzystany w fazie wstępnej lekcji, w celu wprowadzenia uczniów w temat zajęć.

Sprawdź się