Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Maćkowska
Przedmiot: Filozofia
Temat: Zestawienie tekstu Gasseta z innymi źródłami – innymi koncepcjami filozoficznymi czy innymi tekstami kultury
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
zrekonstruuje, na podstawie tekstów źródłowych, dwie koncepcje kryzysu XX‑wiecznej kultury europejskiej – bunt mas Joségo Ortegi y Gasseta oraz zmierzch Zachodu Oswalda Spenglera;
scharakteryzuje kontekst powstania koncepcji buntu mas i zmierzchu Zachodu – poczucie kryzysu kultury w myśli filozoficznej XX w.;
na podstawie koncepcji Ortegi y Gasseta oraz Spenglera zastanowi się, czym są kultura i cywilizacja;
wskaże różnice między pojęciami kultury i cywilizacji.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
rozmowa kierowana;
audiobook;
praca z tekstem.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Co leżało u podstaw kryzysu Europy na początku XIX w.?
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem źródłowym. Nauczyciel dzieli klasę na sześć grupa. Każda z nich ma zadanie przeczytać fragment tekstu Bunt mas z zakładki „Przeczytaj” i wykonać polecenie nr 1:
Przeczytaj fragment tekstu hiszpańskiego filozofa José Ortegi y Gasseta i określ, jaka jest według niego główna przyczyna kryzysu Europy. Ułatwi ci to odpowiedź na pytania pomocnicze:
1. Czym jest masa?
2. Czym jest cywilizacja?
3. Co pomaga człowiekowi w rozwiązaniu pojawiających się przed nim problemów?Po prezentacji wyników zadania nauczyciel inicjuje dyskusję na temat: Zdecyduj, czy refleksja Ortegi y Gasseta na temat kryzysu Europy jest aktualna dzisiaj? Podaj przykłady na poparcie swojej tezy.
Praca z multimedium. Uczniowie w grupach zapoznają się z audiobookiem i wykonują polecenia od nr 1 do nr 4. Przedstawiciele zespół prezentują odpowiedzi na forum klasy.
Uczniowie wspólnie zastanawiają się, czy Ortega y Gasset oraz Spengler zgadzają się czy różnią co do przyczyn kryzysu Europy. Swoje odpowiedzi uzasadniają, powołując się na argument z tekstów źródłowych (polecenie nr 5).
Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia od nr 1 do nr 5 z zakładki „Sprawdź się”. Wskazane pary prezentują wyniki swojej pracy na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi uczniów o podsumowanie zgromadzonej wiedzy, zadając pytania
- Jakie były źródła kryzysu Europy na początku XX w.? - Czy świat na początku XXI w. również jest - waszym zdaniem - w kryzysie? Jeśli tak, z czego on wynika?Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 7 i 8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.
Materiały pomocnicze:
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa 2005.
Brudnik E., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie: przewodnik po metodach aktywizujących, Warszawa 2010.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.