Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Ewa Orlewicz

Przedmiot: Filozofia

Temat: Anaksymenes w oczach komentatorów – określanie problematyki, poglądu, postawy filozofa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
II. Pierwsze pytanie filozoficzne: co stanowi archē świata? Uczeń:
1) rozróżnia znaczenia słowa archē;
2) kojarzy imiona jońskich filozofów przyrody (Tales, Anaksymander, Anaksymenes) z przyjętymi przez nich zasadami (woda, bezkres, powietrze);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Określisz problem zawarty w komentarzach i relacjach poglądów Anaksymenesa.

  • Przećwiczysz na przykładach umiejętność interpretacji tekstów filozoficznych.

  • Zreferujesz dorobek postaci komentatorów filozofii starożytnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • pojmuje rolę filozofii jako fundamentalnego składnika dziedzictwa kultury śródziemnomorskiej;

  • zna i charakteryzuje główne dyscypliny filozoficzne, opisuje ich problematykę i posługuje się odpowiednią terminologią;

  • identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów;

  • rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja;

  • drama;

  • praca z multimedium.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Anaksymenes w oczach komentatorów – określanie problematyki, poglądu, postawy filozofa”. Prosi uczestników zajęć o poszukanie informacji na temat powietrza jako arché.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji oraz jej cele. Określa wiążące dla uczniów kryteria sukcesu.

  2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, po wyświetleniu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym przed lekcją e‑materiałem. Jeśli większość uczniów nie przeczytała tekstu, nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną wprowadzającą w temat: Wymień znanych ci filozofów jońskiej filozofii przyrody i co według nich stanowiło arché wszechświata.

Faza realizacyjna:

  1. Drama. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracowali metodą dramy. Nauczyciel dzieli klasę na 4 zespoły. Zadaniem pierwszego zespołu będzie stworzenie wykładu, jaki mógłby wygłosić Anaksymenes na temat powietrza jako arché. Wybrany uczeń wcieli się w postać filozofa i przedstawi na forum klasy jego poglądy. Zadaniem pozostałych zespołów będzie sparafrazowanie wypowiedzi ucznia tak, aby każda wypowiedź była od siebie różna, ale jednocześnie nie utraciła merytorycznego sensu. Na zakończenie krótkie podsumowanie zaistniałej sytuacji:
    - Jakie problemy może napotkać filozof referujący poglądy innego filozofa?
    - Jakie mogą być skutki kolejnych interpretacji wypowiedzi filozofa?
    - Jak można uniknąć wymienionych błędów?

  2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium w sekcji „Audiobook”. Uczniowie wysłuchują nagrania. Chętny lub wybrany uczeń wykonuje na tablicy polecenie: Stwórz notatkę graficzną na podstawie nagrania. Pozostali uczniowie sporządzają notatkę i proponują swoje rozwiązania problemu.
    Drugie polecenie:
    Wypisz właściwości zasady według następujących pytań:
    A) Jak istnieje zasada?
    B) Jak się porusza zasada?
    C) Jaka jest relacja zasady i rzeczy?
    D) Jaka jest reguła powstawania rzeczy z zasady?

    uczniowie rozwiązują w parach.

  3. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie indywidualnie rozwiązują ćwiczenia nr 7 i 8. Omówienie odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca:

  1. Zalogowany na platformę nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Każdy uczeń ma dokończyć zdanie, odwołując się do wyświetlonych treści: Zaczynam się zastanawiać…

  2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

  1. Uczniowie rozwiązują zadania 1‑6 z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

  • Lipman M., Sharp A., Oscanyan F., Filozofia w szkole, Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa 1997.

  • Arends R. I., Uczymy się nauczać, Warszawa 1994.

  • Gajda‑Krynicka J., Filozofia przedplatońska, Warszawa 2007

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.