SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przyczyny zróżnicowania połowów ryb na świecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna

4) Poznanie podstawowych relacji między elementami przestrzeni geograficznej (przyrodniczej, społeczno‑gospodarczej i kulturowej) w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

5) Rozumienie prawidłowości w zakresie funkcjonowania środowiska geograficznego oraz wzajemnych zależności w systemie człowiek – przyroda.

6) Rozumienie zasad racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody i zachowania dziedzictwa kulturowego.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce

3) Identyfikowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).

6) Przewidywanie skutków działalności gospodarczej człowieka w środowisku geograficznym.

III. Kształtowanie postaw

2. Docenianie znaczenia wiedzy geograficznej w poznawaniu i kształtowaniu przestrzeni geograficznej.

5. Rozumienie potrzeby racjonalnego gospodarowania w środowisku geograficznym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, ochrony elementów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz konieczności rekultywacji i rewitalizacji obszarów zdegradowanych.

Treści nauczania

X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura).

Uczeń:

6) wyjaśnia rozmieszczenie głównych łowisk oraz dyskutuje na temat możliwości wykorzystania zasobów biologicznych morza i wód śródlądowych, rozwoju akwakultury w kontekście zachowania równowagi ekosystemów wodnych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• analizuje informacje dotyczące krajów o największych połowach,

• poznaje przyczyny zróżnicowania wielkości połowów ryb,

• uzasadnia konieczność ochrony łowisk.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, atlas geograficzny, mapy tematyczne, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Dane FAO dotyczące rybołówstwa: FAO.org (dostęp 29.04.2021).

FAO, The State of World Fisheries and Aquaculture 2018 – Meeting the Sustainable Development Goals, FAO, Rome 2018.

GUS, Rocznik Statystyki Międzynarodowej 2018, GUS, Warszawa 2018 (cz. IV, dział 11: Rolnictwo, leśnictwo, rybactwo – tablice).

Zagrożenie łowisk:

• OneSharedOcean.org (dostęp 29.04.2021),

• WWF, Zrównoważone rybołówstwo (dostęp 29.04.2021).

Propozycja grafik do wykorzystania w czasie lekcji

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Krótkie omówienie (przypomnienie) rozmieszczenia głównych łowisk (praca z atlasem lub mapą „Użytkowanie łowisk” zamieszczoną w materiałach pomocniczych powyżej) oraz wielkości połowów na świecie – rozmowa, pytania, odpowiedzi.

Faza realizacyjna

• Prośba do uczniów o przeczytanie wstępu do e‑materiału.

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest analiza tekstu (blok „Przeczytaj”) i ilustracji zawartych w e‑materiale, wspomagana pracą z atlasami geograficznymi i mapami (propozycje wskazane powyżej w materiałach pomocniczych) oraz danymi statystycznymi.

• Wyświetlenie na ekranie grafiki przedstawiającej użytkowanie łowisk.

• Prośba do uczniów o określenie możliwych przyczyn przestrzennego zróżnicowania połowów ryb na świecie uwidocznionego na wyświetlanej grafice – praca z atlasem, analiza danych z rocznika statystycznego i e‑materiału, ewentualnie innych materiałów dostarczonych przez nauczyciela.

• Dyskusja z udziałem wszystkich uczniów dotycząca możliwych przyczyn zróżnicowania połowów ryb na świecie – uzupełnienie informacji przez nauczyciela.

• Zaprezentowanie uczniom grafiki interaktywnej w celu weryfikacji sformułowanych wniosków, wyjaśnienia wątpliwości i usystematyzowania dotychczasowej wiedzy.

• Podsumowanie prezentowanych treści mające na celu określenie ogólnych prawidłowości wpływających na zróżnicowanie połowów ryb na świecie, uwzględniających zasobność łowisk i ich zagrożenie.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji i prezentacji.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów pracy.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Wykonanie wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń zawartych w e‑materiale i zapoznanie się z pozostałymi informacjami w domu.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Nauczyciel może prosić uczniów o zapoznanie się ze schematem interaktywnym i tekstem e‑materiału przed zajęciami. Grafika interaktywna może być następnie wykorzystana przez nauczyciela do przeprowadzenia debaty (na przykład wg zasad debaty oksfordzkiej) na temat przyczyn zagrożenia łowisk, potrzeby ich ochrony, działań, jakie należy podjąć itp.

Grafika interaktywna w połączeniu z dodatkowymi materiałami dostarczonymi przez nauczyciela może być także podstawą przeprowadzenia osobnej lekcji na temat zagrożenia i ochrony łowisk. Podczas fazy realizacyjnej uczniowie identyfikują możliwe przyczyny zagrożenia łowisk, zmniejszenia się liczebności populacji ryb, a następnie przedstawiają wyniki analizy.

Grafika może być także wykorzystana jako materiał pomocniczy podczas lekcji dotyczących gospodarki morskiej lub podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z tego bloku tematycznego.