SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Etapy urbanizacji

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa II

Podstawa programowa

VIII. Zróżnicowanie struktur społecznych i procesów urbanizacyjnych: struktury językowe i wykształcenia, kulturowe postrzeganie przestrzeni, zwartość socjoetniczna, fazy urbanizacji, procesy metropolizacji, typy fizjonomiczne i funkcje miast, formy zespołów miejskich.

Uczeń:

5) wyróżnia fazy urbanizacji oraz charakteryzuje procesy metropolizacji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia etapy urbanizacji,

• omawia rozkład gęstości zaludnienia w poszczególnych etapach urbanizacji,

• analizuje główne płaszczyzny poszczególnych etapów urbanizacji,

• porównuje etapy urbanizacji w krajach wysoko i słabo rozwiniętych,

• określa pozytywne i negatywne skutki urbanizacji.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, JIGSAW

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Szymańska D., Geografia osadnictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.

Szymańska D., Urbanizacja na świecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.

The World Bank, Urban Population (% of Total Population) (dostęp 9.06.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

• Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat urbanizacji.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Każda z grup siada w wyznaczonym przez nauczyciela miejscu w klasie i dostaje od nauczyciela zagadnienie, które ma rozwinąć, korzystając z e‑materiału (wprowadzenia, grafiki interaktywnej i części „Przeczytaj”). Jeżeli lekcja nie odbywa się w pracowni komputerowej, wówczas uczniowie powinni mieć do dyspozycji tablety lub smartfony, na których będą mogli zapoznać się z e‑materiałem. Zagadnienia dla grup:

  • grupa 1 – urbanizacja wstępna,

  • grupa 2 – suburbanizacja,

  • grupa 3 – dezurbanizacja,

  • grupa 4 – reurbanizacja.

• Po zakończonej pracy nauczyciel tworzy nowe grupy w taki sposób, żeby w nowej grupie znalazła się przynajmniej jedna osoba z każdej z pierwotnych grup. Nowe grupy siadają w wyznaczonym przez nauczyciela miejscu.

• Zadaniem uczniów w nowo utworzonych grupach jest przekazanie swojej wiedzy (czyli tego, co ustalili w poprzednich grupach) swoim kolegom i koleżankom.

• Po zakończonym zadaniu uczniowie wracają do pierwotnych zespołów i wymieniają się zdobytą wiedzą.

• Grupy rozwiązują zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Grupa, która rozwiąże zadania najlepiej, zostaje nagrodzona oceną lub plusem.

• Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat treści, które uzna za godne podkreślenia. W tym celu posługuje się wyświetlonym na ekranie fragmentem e‑materiału, szczególnie rysunkami.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące, a chętni uczniowie odpowiadają na nie.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Stworzenie grafonotki dotyczącej tematu zajęć.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może posłużyć zarówno w trakcie lekcji (w fazie realizacyjnej i podsumowującej), jak i przed lekcją (do strategii odwróconej klasy) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej oraz podczas innych lekcji dotyczących procesów urbanizacji (zakres podstawowy: VIII. 13).