Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Budowa wnętrza Ziemi

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy/klasa I

Podstawa programowa:

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.
Uczeń: 1) wyjaśnia związek budowy wnętrza Ziemi z ruchem płyt litosfery i jego wpływ na genezę procesów endogenicznych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• podaje sposoby badań wnętrza Ziemi

• przedstawia budowę wnętrza Ziemi

• odczytuje schemat budowy wnętrza Ziemi

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: pogadanka, miniwykład, dyskusja, plakaty/poster, grafika interaktywna

Formy zajęć: praca w parach, praca w grupach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, kartki papieru, guma mocująca, pisaki

Materiały pomocnicze:

J. Balon, J. Desperak, Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003 (dział: Geologia).

T. Szczepanik, Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1977.

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – krótka pogadanka: Czy wiecie, w jaki sposób można zbadać budowę wnętrza Ziemi? Dlaczego występują trudności z poznaniem dokładnej budowy wnętrza Ziemi?

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcjim

• Nauczyciel prosi uczniów, aby pracując w parach, wyszukali metody badania wnętrza Ziemi – uczniowie korzystają z części „Przeczytaj” z e‑materiału.

• Nauczyciel wskazuje parę uczniów, którzy przedstawiają wyszukane metody – pozostali uczniowie dopełniają wypowiedź, uzupełniają o inne metody badań

Faza realizacyjna

• Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów, stwierdzając, że efektem tych badań jest stwierdzenie warstwowej budowy wnętrza Ziemi.

• Uczniowie na podstawie grafiki interaktywnej (Budowa wnętrza Ziemi) wyróżniają warstwy wnętrza Ziemi, uwzględniają zaznaczone tam powierzchnie nieciągłości.

• Nauczyciel w formie miniwykładu wyjaśnia, na czym polegają powierzchnie nieciągłościm

• Następnie nauczyciel dzieli klasę na sześć grup – każda z nich otrzymuje arkusz papieru z narysowanym schematem wybranych warstw Ziemi – załączniki 1‑3. (Każdy załącznik należy przerysować podwójnie – dwie grupy będą opracowywały tę samą warstwę).

• Nauczyciel objaśnia zasady pracy – uczniowie mają rozpoznać i scharakteryzować przedstawioną warstwę wnętrza Ziemim

• Każda grupa pracuje nad swoim zadaniem, korzystają z podręcznika, e‑materiału – każdy uczeń w grupie stara się wiedzieć jak najwięcej o danej warstwie wnętrza Ziemi.

• Nauczyciel kontroluje pracę uczniów, w razie potrzeby pomaga im, wyjaśnia wątpliwości.

• Po upływie określonego czasu grupy pracujące nad tym samym zagadnieniem siadają wspólnie, aby przedyskutować stworzoną charakterystykę; wspólnie ustalają, w jaki sposób zaprezentują klasie „swoją” warstwę wnętrza Ziemi.

• Wybrani przedstawiciele grup prezentują prace na forum klasy w kolejności od skorupy ziemskiej do jądra Ziemi – plakaty przyklejają jeden pod drugim, aby powstała całość wnętrza Ziemi.

• Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów, uzupełnia je w miarę potrzebym

• Następnie nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie grafiki w multimedium opisali zmiany temperatury, ciśnienia i gęstości, które zachodzą we wnętrzu Ziemi wraz ze wzrostem głębokości.

• Uczniowie wyróżniają prawidłowości w przedstawionych zmianach.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel zadaje pytania sprawdzające stopień opanowania omawianych zagadnień – dotyczące występowania i charakterystyki warstw wnętrza Ziemi.

• Podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami - ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału - uczniowie wykonują ćwiczenia 1‑7 z e‑materiału.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, dzielą się swoimi doświadczeniami, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

Praca domowa

• Uczniowie mają do wykonania ćwiczenie 8. z e‑materiału.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

• grafikę można wykorzystać we wstępie do lekcji o stopniu geotermicznym oraz we wstępie do lekcji dotyczącej genezy procesów wewnętrznych (endogenicznych).