Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.3.9.7

Imię i nazwisko autora: Justyna Sikora

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Was gibt uns Halt im bewegten Leben? Abitraining/Co jest dla nas wsparciem w niespokojnym życiu? Trening maturalny

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa III, zakres rozszerzony, poziom językowy B2+/C1

Cele ogólne lekcji:

  • Umiejętność opisywania, informowania i wypowiadania się na temat roli pracy oraz znaczenia tradycji i zwyczajów w naszym życiu.

  • Powtórzenie słownictwa i zagadnień gramatycznych obszarów tematycznych: Państwo i społeczeństwo, Praca i Kultura.

  • Trening strategii maturalnych.

Cele szczegółowe lekcji:

Podstawa programowa – wariant III.1.R Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie rozszerzonym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempie oraz różnorodne złożone wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne wypowiedzi ustne oraz w miarę złożone, bogate pod względem treści, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w różnorodnych, również złożonych i nietypowych sytuacjach oraz reaguje w formie w miarę złożonego tekstu pisanego w różnorodnych sytuacjach, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
4) praca (np. zawody i związane z nimi czynności i obowiązki, miejsce pracy, praca dorywcza, kariera zawodowa, rynek pracy, warunki pracy i zatrudnienia, mobilność zawodowa);
9) kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, ochrona praw autorskich, uczestnictwo w kulturze, tradycje i zwyczaje, media);
14) państwo i społeczeństwo (np. wydarzenia i zjawiska społeczne, struktura państwa, urzędy, organizacje społeczne i międzynarodowe, polityka, gospodarka, problemy współczesnego świata, prawa człowieka, religie, ideologie).
II. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempie:
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi pisemne:
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje, nastawienie i postawy nadawcy/autora tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
IV. Uczeń tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne wypowiedzi ustne:
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
V. Uczeń tworzy w miarę złożone, bogate pod względem treści, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. e‑mail, list prywatny, list formalny – w tym list motywacyjny, życiorys, CV, wpis na blogu, opowiadanie, recenzję, artykuł, rozprawkę):
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
8) stawia tezę, przedstawia w logicznym porządku argumenty za i przeciw danej tezie lub rozwiązaniu, kończy wypowiedź konkluzją;
12) stosuje zasady konstruowania tekstów o różnym charakterze;
VI. Uczeń reaguje ustnie w różnorodnych, również złożonych i nietypowych sytuacjach:
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, komentuje wypowiedzi uczestników dyskusji, wyraża wątpliwość;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

  • kompetencje obywatelskie,

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne - zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART:

Uczeń:

  • sprawdza znajomość słownictwa z działów Państwo i społeczeństwo, Praca i Kultura;

  • powtarza wybrane zagadnienia gramatyczne;

  • opowiada, dlaczego rytuały i tradycje są tak ważne w naszym życiu;

  • wyraża swoje zdanie na temat roli pracy w życiu człowieka.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • czuje się kompetentny, gdyż rozwiązuje zadania na miarę swoich możliwości,

  • opinie ucznia są ważnym elementem lekcji i wzajemnego porozumienia,

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata.

Strategie uczenia się:

(w tym strategie związane z planowaniem i organizowaniem procesu uczenia się pod kątem egzaminu maturalnego oraz wzmacniające świadomość i umiejętność wykorzystania strategii egzaminacyjnych)

  • rozumienie informacji – czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • dokonywanie świadomej analizy języka obcego – porównywanie struktur z językiem ojczystym, tłumaczenie słów, uogólnianie;

  • indywidualne organizowanie wiedzy językowej, np. robienie streszczeń i notatek, zaznaczanie, podkreślanie, zakreślanie kolorem;

  • automotywacja i zachęcenie do działania;

  • centralizowanie procesu uczenia – utrwalanie i łączenie nowych informacji z już znanymi;

  • sprawdzanie z pamięci: samodzielne sprawdzanie wiedzy lub odpowiadanie na pytania dotyczące materiału do opanowania;

  • wyjaśnianie samemu sobie: tłumaczenie, w jaki sposób nowe informacje są powiązane z już znanymi, lub wyjaśnienie kroków potrzebnych do rozwiązania problemu;

  • ponowne czytanie: ponowna analiza przeczytanego tekstu;

  • korzystanie z różnych dodatkowych źródeł do nauki języka takich jak słowniki czy Internet,

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych

  • zauważanie i poprawianie własnych błędów językowych (także poprawianie błędów innych uczniów);

  • zadawanie samemu sobie pytania na temat zastosowania danego wyrazu czy zwrotu, a następnie próba podania przykładu w różnych kontekstach, sprawdzając poprawność użycia;

  • słowa kluczowe i mnemotechniki: używanie słów kluczowych i tworzenie obrazów w umyśle w formie skojarzeń z materiałem słownym.

Metody i formy pracy:

  • kognitywizm;

  • konstruktywizm;

  • podająca: pogadanka, wyjaśnienie, praca z tekstem źródłowym, praca z plikiem audio;

  • aktywizująca: metoda problemowa, dyskusja, burza mózgów;

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • praca w grupach,

  • plenum.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer, np. laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (plik audio),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych,

  • trzy zdjęcia: zdjęcie nawiązujące do Świąt Bożego Narodzenia, do wydarzeń z 1914 roku (tematyka militarna) oraz zdjęcie osób w maseczkach lub z napisem Corona‑Pandemie,

  • karteczki z argumentami do wykorzystania w fazie podsumowującej lekcji.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel zapisuje na tablicy pojęcia Traditionen und Bräuche i prosi uczniów, aby dobrali się w pary, a następnie wspólnie zastanowili się i wypisali znane im tradycje i obyczaje w Polsce oraz na świecie.

  • Uczniowie podają propozycje, a nauczyciel zapisuje je, pytając każdorazowo, czy jest to polski zwyczaj/polska tradycja, a jeśli nie, to skąd się wywodzi i czy jest pielęgnowany również w naszej kulturze.

  • Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję na temat roli tradycji, zwyczajów i rytuałów w naszym życiu.

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup oraz poleca uczniom zapoznanie się Übung 1 w części Przeczytaj. Następnie przydziela każdej grupie po jednym haśle z tego ćwiczenia i prosi, aby uczniowie przygotowali wypowiedź, która będzie rozwinięciem hasła. Przedstawiciele każdej grupy prezentują wyniki pracy w grupie na forum klasy.

  • Uczniowie zapoznają się z tekstem Tradition: Unser Rettungsanker in Krisenzeiten i przyporządkowują poszczególnym fragmentom tekstu odpowiednie śródtytuły z Übung 1. W razie konieczności uczniowie korzystają z wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku.

  • Nauczyciel prezentuje uczniom trzy zdjęcia: zdjęcie nawiązujące do Świąt Bożego Narodzenia, do wydarzeń z 1914 roku (tematyka militarna) oraz napis Corona‑Pandemie lub zdjęcie osób w maseczkach, a następnie pyta: Was verbindet die Fotos miteinander? Wie verbinden sich die Fotos mit dem Text? Chętni uczniowie wypowiadają się na forum klasy.

  • Uczniowie dobierają się w pary i wspólnie sprawdzają stopień zrozumienia treści tekstu, określając najpierw samodzielnie, które z wypowiedzi w Übung 2 są zgodne z treścią tekstu, a następnie porównując swoje odpowiedzi z kolegą/koleżanką.

  • Uczniowie w parach przygotowują opis zdjęcia z Übung 3 oraz odpowiedzi na pytania zawarte w tym ćwiczeniu. Następnie wybrani uczniowie przedstawiają opis zdjęcia i odpowiadają na pytania na forum klasy. Pozostali uczniowie przysłuchują się zaproponowanym opisom, zgłaszają uwagi, podkreślają mocne strony wypowiedzi. Nauczyciel podsumowuje realizację tematu i poprawność leksykalno‑gramatyczną, a w razie konieczności zapisuje poprawne formy na tablicy.

  • Nauczyciel pyta uczniów, co oprócz tradycji jest ważnym elementem życia. Uczniowie podają swoje propozycje. Jeśli padnie hasło Praca, nauczyciel zapisuje je na tablicy w języku niemieckim: die Arbeit. Jeśli uczniowie nie zaproponują pracy, nauczyciel sam wskazuje i zapisuje to hasło.

  • Nauczyciel uzupełnia mapę pojęć do hasła głównego die Arbeit wyrazami występującymi w nagraniu, z którym uczniowie zapoznają się w dalszej części lekcji: die Ausbildung, die Motivation, die Karriere, die Sozialhilfe, das Arbeitslosengeld, das Vorbild, das Glücksgefühl, die Geschäftsreisen. Następnie prosi uczniów, aby na podstawie tych haseł odpowiedzieli na pytanie: Warum ist die Arbeit wichtig? Wybrani uczniowie udzielają odpowiedzi na forum klasy.

  • Uczniowie zapoznają się z nagraniem w części Plik audio, a następnie indywidualnie sprawdzają stopień zrozumienia jego treści, wykorzystując do tego Übung 1 oraz 2 w części Plik audio. Uczniowie dopasowują informacje do bohaterów nagrania oraz tłumaczą na podstawie treści nagrania fragmenty zdań.

  • Nauczyciel sprawdza stopień zrozumienia treści nagrania przez uczniów, wykorzystując do tego Übung 3 w części Plik audio. Nauczyciel zadaje uczniom pytania do treści nagrania i typuje uczniów, którzy udzielają odpowiedzi na forum klasy.

  • Nauczyciel nawiązuje do mapy pojęć przygotowanej przed wysłuchaniem przez uczniów nagrania i prosi uczniów o komentarz do poszczególnych haseł, tym razem na podstawie treści nagrania. Nauczyciel pyta: Warum verzichten einige Menschen auf die Arbeit? Chętni uczniowie udzielają odpowiedzi.

c) Faza podsumowująca

  • Nauczyciel zapisuje na karteczkach jednozdaniowe wypowiedzi – argumenty przemawiające za tym, że tradycja i praca nie są ważne, np.

  1. Traditionen können manchmal den Fortschritt bremsen.

  2. Wenn Menschen an veralteten Traditionen festhalten, können sie Innovationen und neue Ideen blockieren.

  3. Wer an eigenen Traditionen festhält, kann die Möglichkeit verpassen, von anderen Kulturen zu lernen und ihre Perspektiven zu schätzen.

  4. Traditionen sind lediglich mit kommerzieller Entwicklung verbunden.

  5. Menschen brauchen keine Sitten und Bräuche in ihrem Leben.

  6. Karriere ist nicht für jedermann.

  7. Arbeit und Familie lassen sich nicht unter einen Hut bringen.

  8. Mit dem Arbeitslosengeld oder mit der Sozialhilfe kommt man gut über die Runden.

  9. Arbeit nimmt zu viel Zeit in Anspruch.

  10. Wenn man arbeitet, verpasst man die wichtigsten Momente im Leben.

  • Uczniowie losują kolejno zdanie i formułują kontrargument do danego stwierdzenia, który zapisują następnie na tablicy. Wylosowane zdania mogą się powtarzać. Wówczas uczeń formułuje argument w inny sposób lub podaje inną propozycję.

  • Nauczyciel rysuje na tablicy trzy odcinki, na których zaznacza skalę od -10 do +10. Pierwszy odcinek oznacza zaangażowanie ucznia podczas lekcji, drugi stopień opanowania materiału, trzeci atrakcyjność zajęć. Na koniec każdy uczeń zaznacza inicjałami swoje miejsce na narysowanych skalach uwzględniając wymienione wyżej aspekty.

Praca domowa

Uczniowie wypowiadają się pisemnie w formie rozprawki na temat z Aufgabe 8 w części Sprawdź się: Traditionspflege ist ein wichtiger Bestandteil der Kultur. Immer häufiger werden von vielen Ländern Sitten und Bräuche aus anderen Ländern übernommen. Schreibe darüber eine Erörterung, in der du dich auf die Schattenseiten und Vorteile dieser Vorgehensweise beziehst.

Materiały pomocnicze:

Powinny stać się nimi przede wszystkim pozostałe lekcje z działów Państwo i społeczeństwo, Praca i Kultura jak również zagadnienia pojawiające się w pozostałych zakresach tematycznych, które są w tym materiale utrwalane.

Propozycja pracy z tekstem autentycznym:

Ein Kommentar von einem unbekannten Autor, Andere Länder, andere Sitten. Die skurrilsten Bräuche und Eigenarten ferner Länder. [dostęp: 10.07.2023] https://www.urlaubsguru.de/reisemagazin/sitten-und-gesten-anderer-laender/

Uczniowie czytają i analizują tekst, a następnie nauczycieli dzieli klasę na kilkuosobowe grupy. Zadaniem uczniów jest przygotowanie scenek na temat nietypowych obyczajów, o których była mowa w artykule. Pozostali uczniowie odgadują, jakie zwyczaje zostały przedstawione przez kolejne grupy. Nauczyciel dba o to, aby każda z grup przedstawiła inny obyczaj. W razie trudności pomaga uczniom.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio

  • Przed lekcją: przygotowanie mapy pojęć do tematu Bezrobocie jako zjawisko społeczne – dobrowolne i przymusowe.

  • W trakcie lekcji: prezentacja wypowiedzi osób bezrobotnych jako przykłady pokazujące przyczyny niechęci do podjęcia pracy. Uczniowie w parach tworzą dialogi lub wywiady z osobami bezrobotnymi, które później prezentują na forum klasy.

  • Po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa i podsumowania tematu o przyczynach bezrobocia. Uczniowie przygotowują quizy w formie online do tematu, które udostępniają za pomocą kodów QR.

Słownik