Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Kowal Leopolda Staffa – młodopolska oda do młodości?
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Umieścisz twórczość Leopolda Staffa na tle literatury Młodej Polski.
Rozpoznasz główne wątki poruszane przez Staffa w debiutanckim tomie poetyckim.
Opiszesz postawę podmiotu lirycznego sonetu Kowal.
Porównasz idee wyrażone w sonecie Kowal i Odzie do młodości Adama Mickiewicza.
Cele operacyjne. Uczeń:
odczytuje nawiązania do filozofii XIX w. w utworze Kowal L. Staffa;
porównuje tekst wiersza L. Staffa z Odą do młodości A. Mickiewicza;
określa problematykę utworu;
interpretuje tekst poetycki, odwołując się do tradycji literackiej;
tworzy wypowiedź argumentacyjną.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Chętny lub wybrany uczeń przygotowuje krótki referat na temat twórczości Leopolda Staffa z charakterystyką poszczególnych okresów.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: przywołanie głównej myśli zawartej w Odzie do młodości Adama Mickiewicza, przypomnienie założeń filozofii Nietzschego oraz cech gatunkowych ody.
Faza realizacyjna:
Chętny lub wybrany uczeń odczytuje tekst utworu Kowal z dbałością o dykcję i intonację. Po wysłuchaniu wiersza uczniowie ustalają, co jest tematem wiersza, identyfikują podmiot liryczny i sytuację liryczną. Zapisują notatkę w zeszytach.
Cicha lektura sekcji „Przeczytaj” w e‑materiale. Zwrócenie uwagi na interpretację Mieczysława Jastruna wskazującego na brak wierności Nietzscheańskiej koncepcji nadczłowieka. Porównanie cech bohatera lirycznego utworu L. Staffa z koncepcją niemieckiego filozofia, np. z użyciem metody mapy myśli.
Praca z multimedium. Nauczyciel czyta polecenie: 1. Przyjrzyj się mapie myśli i na jej podstawie opisz podstawowe różnice między utworami Adama Mickiewicza i Leopolda Staffa z sekcji „Mapa myśli” i prosi uczniów, aby zapoznali się z treścią multimedium i wykonali ćwiczenie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary, a następnie rozwiązują ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”. Po ustalonym czasie pary łączą się w czwórki i wzajemnie weryfikują swoje odpowiedzi. Nauczyciel może wyznaczyć jednego lub dwóch uczniów w klasie, który będzie grał rolę eksperta, pomagając kolegom i koleżankom w ustaleniu prawidłowych rozwiązań.
Faza podsumowująca:
Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 8 i przygotowują się do prezentacji swojej odpowiedzi.
Zastanów się, jaki inny polski utwór przełomu XIX i XX wieku można uznać za młodopolski odpowiednik Ody do młodości. Przedyskutuj swoją propozycję z kolegami i koleżankami z klasy.
Materiały pomocnicze:
E. Miodońska‑Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Zarys poetyki, Warszawa 1974.
Alina Witkowska, Ryszard Przybylski,Romantyzm, Warszawa 2000.
Jerzy Kwiatkowski, Dwudziestolecie międzywojenne, Warszawa 2000.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.