Autor: Paulina Król

Temat: O języku i stylu Lalki Prusa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• określa funkcje języka w utworze Lalka Bolesława Prusa;

• analizuje środki wyrazu literackiego, które Bolesław Prus zastosował w narracji tytułowej powieści;

• omawia środki wyrazu literackiego użyte w Lalce w celu wykreowania postaci.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał: „O języku i stylu Lalki Prusa”, i prosi ich o zapoznanie się z materiałem w sekcji „Przeczytaj”.

2. Prosi również o utworzenie 4 grup. Każda z nich ma za zadanie przygotować trzy najlepiej zapamiętane fragmenty Lalki Bolesława Prusa.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla sekcję „Wprowadzenie” i odczytuje cele ucznia. Uczniowie samodzielnie czytają treść wprowadzenia i na głos omawiają kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel rozpoczyna krótką rozmowę na podstawie tekstu Styl i język Lalki z sekcji „Przeczytaj”. Zadaje uczniom pytanie: W jaki sposób Bolesław Prus stworzył mistrzowski, realistyczny obraz XIX‑wiecznego miasta i wyraziste postaci powieści?

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie siadają się w utworzonych wcześniej grupach. Wyświetlają sekcję „Mapa myśli” i zapoznają się z poleceniem 2. Rozwiązują je. W trakcie zadania posługują się przygotowanymi fragmentami tekstów Lalki. Odczytują swoje rozwiązania i uzupełniają pomysły innych zespołów.

2. Uczestnicy zajęć wykonują polecenie 1 z sekcji „Mapa myśli”. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie następuje prezentacja uzupełnionych w e‑materiale map myśli. Nauczyciel komentuje i analizuje pracę grup.

3. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie 1 i 2 z sekcji „Mapa myśli”. Nauczyciel sprawdza odpowiedzi.

4. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują polecenie 2 na podstawie tekstu w prezentacji multimedialnej.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie zajęć uczniowie kończą zdanie: Z dzisiejszej lekcji wiem, że... .

2. Uczniowie podsumowują lekcję, odpowiadając na pytanie: W jaki sposób Bolesław Prus urozmaicił narrację i wypowiedzi bohaterów?

Praca domowa:

1. Przygotuj wypowiedź pisemną na temat funkcji języka w Lalce Bolesława Prusa.

Materiały pomocnicze:

• Ewa Paczoska, Lalka, czyli rozpad świata, Warszawa 2008.

• Prus Bolesław, Lalka, oprac. Józef Bachórz, Wrocław 1991.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.