Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Etapy i przebieg zapłodnienia u człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Omówisz etapy zapłodnienia u człowieka.

• Przyporządkujesz poszczególne etapy zapłodnienia do miejsc w żeńskim układzie rozrodczym, w których zachodzą.

• Wymienisz reakcje zapewniające zapłodnienie komórki jajowej człowieka przez tylko jeden plemnik.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• animacja;

• gwiazda pytań.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru A3, flamastry.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Etapy i przebieg zapłodnienia u człowieka”. Uczestnicy zajęć zapoznają się z treścią zawartą w sekcji „Przeczytaj” i przygotowują pytania, jakie można by było zadać w kontekście tematu zajęć.

2. Uczniowie przypominają sobie informacje na temat cyklu rozrodczego u kobiet i wędrówki plemników w drogach rodnych kobiety, zwracając uwagę na procesy związane z zapłodnieniem.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat i cele lekcji oraz przybliża jej przebieg.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem.
   Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Gwiazda pytań. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy i spośród pytań sformułowanych przez uczniów we wstępnej fazie lekcji wybiera pięć. Każdy zespół otrzymuje arkusz papieru A3 z ilustracją gwiazdy. Zadaniem uczniów jest umieszczenie na ramionach gwiazdy pytań wybranych przez nauczyciela, a następnie udzielenie na nie odpowiedzi na podstawie wiadomości znajdujących się w sekcji „Przeczytaj”.
   Uczniowie swoje odpowiedzi zapisują na otrzymanym arkuszu papieru A3.

2. Praca z animacją pt. „Etapy i przebieg zapłodnienia u człowieka”. Nauczyciel wyświetla animację. Utworzone wcześniej grupy przekazują swoją gwiazdę pytań kolejnemu zespołowi, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Na podstawie obejrzanej animacji uczniowie weryfikują i uzupełniają odpowiedzi do gwiazdy pytań. Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują gwiazdy. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje, wyjaśnia wątpliwości.

3. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenie nr 1 („Wyjaśnij, jakie cechy budowy i fizjologii żeńskiego układu rozrodczego wspomagają plemniki w dotarciu do komórki jajowej, a jakie im to utrudniają”). Nauczyciel w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowe rozwiązanie.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 7 (w którym mają za zadanie – na podstawie podanych informacji – wyjaśnić, jaki skutek może mieć niedobór jonów wapnia podczas procesu zapłodnienia) i nr 8 (w którym mają za zadanie – na podstawie przedstawionego tekstu – określić, co jest bezpośrednią przyczyną niepłodności u osób, u których obecne są przeciwciała przeciwplemnikowe) w sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 2 (typu „prawda/fałsz”, sprawdzające wiedzę na temat etapów i przebiegu zapłodnienia u człowieka) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: wymyślają trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji:

• Nauczyciel może wykorzystać animację na lekcji „Kapacytacja plemników i ich wędrówka w drogach rodnych kobiety”.