SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Sposoby ograniczenia ilości odpadów przemysłowych i komunalnych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

5) Rozumienie prawidłowości w zakresie funkcjonowania środowiska geograficznego oraz wzajemnych zależności w systemie człowiek – przyroda.

6) Rozumienie zasad racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody i zachowania dziedzictwa kulturowego.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

6) Przewidywanie skutków działalności gospodarczej człowieka w środowisku geograficznym.

7) Krytyczne, odpowiedzialne ocenianie przemian środowiska przyrodniczego oraz zmian społeczno‑kulturowych i gospodarczych w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

III. Kształtowanie postaw.

3) Dostrzeganie aplikacyjnego charakteru geografii.

5) Rozumienie potrzeby racjonalnego gospodarowania w środowisku geograficznym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, ochrony elementów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz konieczności rekultywacji i rewitalizacji obszarów zdegradowanych.

Treści nauczania

XIII. Człowiek a środowisko geograficzne - konflikty interesów: wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie smogu, inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne, rolnictwa, górnictwa i turystyki na środowisko geograficzne, transportu na warunki życia i degradację środowiska przyrodniczego, zagospodarowania miast i wsi na krajobraz kulturowy, konflikt interesów człowiek - środowisko, procesy rewitalizacji i działania proekologiczne.

Uczeń:

8) identyfikuje konflikty interesów w relacjach człowiek – środowisko i rozumie potrzebę ich rozwiązywania zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz podaje własne propozycje sposobów rozwiązania takich konfliktów;

10) przyjmuje postawę współodpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego Ziemi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• poznaje sposoby ograniczania ilości odpadów przemysłowych i komunalnych,

• wyjaśnia, na czym polegają działania człowieka prowadzące do ograniczenia ilości odpadów,

• uzasadnia konieczność ograniczania ilości odpadów przemysłowych i komunalnych.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, flipped classroom

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Rosik‑Dulewska C., Podstawy gospodarki odpadami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.

PRZEBIEG LEKCJI

Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z e‑materiałem oraz innymi źródłami informacji w celu zebrania wiadomości dotyczących problemów gospodarki odpadami, zagrożeń dla człowieka i środowiska oraz metod ograniczania ich ilości.

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do tematu lekcji poprzez przypomnienie pojęć: „odpady”, „gospodarka odpadami” – krótka pogadanka w interakcji z uczniami. Nauczyciel sprawdza ich poziom wiedzy.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania. Zadaniem uczniów jest wysłuchanie pogadanki nauczyciela, a następnie przeprowadzenie debaty (wg uproszczonych zasad debaty oksfordzkiej).

• Pogadanka nauczyciela ilustrowana grafiką interaktywną z e‑materiału przedstawiającą różne metody ograniczania ilości odpadów komunalnych i przemysłowych - nauczyciel omawia także zagrożenia dla człowieka i środowiska przyrodniczego ze strony odpadów. Podczas pogadanki uczniowie sporządzają notatki w zeszycie przedmiotowym lub wpisują dane do tabeli/karty pracy dostarczonej przez nauczyciela.

• Przedstawienie przez nauczyciela zasad organizacji debaty:

  • 8‑10 uczniów uczestniczy bezpośrednio w debacie, dzieląc się na zwolenników i przeciwników dyskutowanej tezy (uczniów typuje nauczyciel),

  • dwie grupy siadają przy stołach ustawionych po obu stronach sali lekcyjnej, pozostali uczniowie zajmują miejsca w ławkach,

  • debatą kieruje nauczyciel, udzielając głosu na przemian poszczególnym stronom (zaczyna strona broniąca tezy) i podsumowując wystąpienia,

  • każda runda wypowiedzi zwolenników i przeciwników dyskutowanego problemu trwa 3‑4 minuty,

  • pozostali uczniowie głosują po każdej rundzie, przesiadając się na odpowiednią stronę sali lekcyjnej.

• Przeprowadzenie debaty – proponowane tematy:

  • Czy odpady stwarzają zagrożenie?

  • Kto jest odpowiedzialny za zagrożenie odpadami – człowiek czy gospodarka?

  • Czy można rozwiązać problem odpadów?

  • Czy styl życia „zero waste” może przynieść konkretne efekty?

  • Czy sortowanie odpadów i recykling jest rozwiązaniem problemu?

  • Czy każdy z nas może coś zrobić w celu ograniczenia ilości odpadów?

• Podsumowanie wyników debaty przez nauczyciela.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej debaty.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów pracy.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie uczniom pytań.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Wykonanie wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń zawartych w e‑materiale.

• Praca pisemna na temat: „Sposób prowadzenia gospodarka odpadami w moim miejscu zamieszkania/nauki”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

• Grafika interaktywna i grafiki z e‑materiału mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego zagrożeń i ochrony środowiska.

• Mogą być także przedstawiane podczas innych lekcji dotyczących problemów środowiskowych Polski i świata, np.: „Źródła zanieczyszczeń wód morskich”, „Najbardziej zanieczyszczone miasta Polski”, „Główne przyczyny zanieczyszczenia środowiska w Polsce”, „Źródła zanieczyszczeń hydrosfery”.

• Treści przedstawione w czasie lekcji mogą zainspirować ucznia do własnych przemyśleń na temat zagrożeń środowiska i potrzeby jego ochrony oraz zrównoważonego rozwoju.