Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Bilans i skutki powstania warszawskiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia przyczyny i skutki wybuchu powstania warszawskiego;

• charakteryzuje postawę zachodnich aliantów oraz Związku Sowieckiego wobec powstania warszawskiego;

• ocenia powstanie warszawskie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć, przejście do krótkiego omówienia planowanego przebiegu lekcji.

2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem lekcji. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem zajęć? Uczniowie zadają pytania, będą one stanowiły obowiązujące ich kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium („Audiobook”). Wybrana osoba czyta polecenie 2: „Rozważ, które ze stanowisk zaprezentowanych w nagraniu wydaje ci się bliższe. Uzasadnij odpowiedź. Czy uważasz, że dzisiejsze społeczeństwo postawione przed równie tragicznym dylematem, przed którym stanęli Polacy w sierpniu 1944 r., zachowałoby się podobnie?” z sekcji „Audiobook”. Po zapoznaniu się z materiałem uczniowie dzielą się na grupy i opracowują odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje, udziela także uczniom informacji zwrotnej.

3. Nauczyciel przybliża uczniom treść polecenia 3: „Sformułuj argument potwierdzający tezę o konieczności wybuchu powstania warszawskiego oraz argument przemawiający za tym, że było ono daremnym i niepotrzebnym rozlewem krwi”. Uczniowie wykonują polecenie w parach, a następnie porównują swoje rozwiązanie z innym zespołem, omawiają przy tym kolejno wykonane kroki.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1, 2 i 3 z sekcji „Sprawdź się”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

5. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenia 4 i 5. Następuje wspólne omówienie poprawności wykonanych ćwiczeń.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Co było dla nich trudne? Do czego chcieliby jeszcze ewentualnie wrócić?

2. Na zakończenie prowadzący omawia przebieg zajęć i ocenia pracę uczniów na lekcji.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

J. Ciechanowski, Powstanie warszawskie, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2014.

N. Davies, Powstanie ’44, tłum. E. Muskat‑Tabakowska, Wydawnictwo Znak, Kraków 2014.

A. Albert, Najnowsza historia Polski 1914–1993, t. 1, Wydawnictwo Puls, Londyn 1994.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą wykorzystać audiobook jako pomoc w przygotowaniu notatki (w formie pisemnej lub krótkiej prezentacji) podsumowującej temat bilansu i skutków powstania warszawskiego.