Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Rozbicie dzielnicowe w Polsce na tle dziejów Europy – podsumowanie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, dlaczego Bolesław III Krzywousty zdecydował się na podział Polski między swoich synów;

• charakteryzuje sytuację w kraju po śmierci Bolesława III Krzywoustego;

• omawia sytuację międzynarodową Polski w czasie rozbicia dzielnicowego oraz innych krajów, które w XII i XIII w. zaczęły wyrastać na europejskie potęgi.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Rozbicie dzielnicowe w Polsce na tle dziejów Europy – podsumowanie”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć. Krótko omawia planowany przebieg zajęć.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie powinni omówić sytuację Polski w XII w. i przyczyny rozbicia dzielnicowego.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Nauczyciel prosi wybraną osobę o przeczytanie polecenia 2: „Scharakteryzuj sytuację międzynarodową Polski w czasie rozbicia dzielnicowego”. Uczniowie wykonują je w parach na podstawie przedstawionego materiału filmowego (pierwszy z filmów). Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje. W podobny sposób uczniowie wykonują kolejne polecenie: wymieniają konsekwencje rozbicia dzielnicowego.

2. Prowadzący odtwarza drugi z filmów, prosi przedtem uczniów, aby w trakcie oglądania wynotowali najważniejsze ich zdaniem informacje. Po obejrzeniu filmu uczniowie dobierają się w czteroosobowe grupy i w nich wykonują polecenie 4: wskazują kraje, które w XII i XIII w. zaczęły wyrastać na europejskie potęgi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Sprawdź się”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

4. Kolejne ćwiczenia 3 i 4 uczniowie wykonują w parach. Konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi. Następuje wspólne omówienie ćwiczeń na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 6, 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

R.W. Southern, Kształtowanie średniowiecza, tłum. H. Pręczkowska, Warszawa 1970.

Wielka historia Polski, t. 1–10, Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Wielka Historia Świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

Wskazówki metodyczne:

Informacje z sekcji „Film edukacyjny” mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do samodzielnej pracy uczniów.