Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Prehistoria i historia

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje gatunki ludzkie;

• wyjaśnia znaczenie takich terminów jak paleolit, neolit;

• tłumaczy, czym była rewolucja neolityczna;

• wylicza konsekwencje trwałego osadnictwa ludzi.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć.

2. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu i formułowali w ten sposób kryteria sukcesu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Praca uczniów z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu dotyczącego prehistorii oraz rewolucji neolitycznej. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel wyświetla uczniom mapę i prosi wybraną osobę o przeczytanie polecenia 2: „Wyjaśnij, jak nazywa się region, na którym człowiek po raz pierwszy zaczął uprawiać rolę. Wskaż ten obszar na mapie” i poleca uczniom, aby wykonali je w parach. Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie 3: opisują, jak warunki geograficzne mogły wpływać na rozwój rolnictwa na danych terenach.

3. Nauczyciel udostępnia uczniom za pomocą rzutnika lub tablicy interaktywnej ćwiczenia z sekcji „Audiobook + Sprawdź się” – od 1 do 3. Uczniowie rozwiązują je w ustalonych wcześniej grupach. Po wykonaniu każdego ćwiczenia i uzgodnieniu przez każdą grupę wspólnej odpowiedzi następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „Prehistoria” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie. Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami, które wyrażają istotę myśli lub zagadnienia. Ważne, aby cała mapa zmieściła się na jednej stronie. Po wykonaniu pracy nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych grup.

2. Nauczyciel na zakończenie może ocenić pracę uczniowskich grup.

Praca domowa:

1. Wysłuchaj nagrania z sekcji „Audiobook + Sprawdź się”, a następnie wykonaj dołączone do niego polecenia 2 i 3.

Materiały pomocnicze:

Wielka Historia Świata, t. 1, Prehistoria (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Prehistoria i starożytność, seria Dzieje cywilizacji, Warszawa 1999.

J.K. Kozłowski, Encyklopedia historyczna świata, t. 1, Prehistoria, Kraków 1999.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się z mapą interaktywną oraz treścią sekcji „Przeczytaj” przed lekcją i w grupach przygotować na tej podstawie prezentacje dotyczące podziału ludzkości, prehistorii oraz rewolucji neolitycznej. Wówczas w fazie realizacyjnej prezentują swoje prace, a następnie pracują z audiobookiem i ćwiczeniami.