Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Układ wodny szkarłupni

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Omówisz budowę układu wodnego szkarłupni.

• Przedstawisz funkcje układu wodnego.

• Wykażesz związek budowy układu ambulakralnego z jego funkcją.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza animacji;

• analiza grafiki interaktywnej;

• gra dydaktyczna;

• tworzenie plakatu.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• tekturowe pudełko z otworem („urna”);

• arkusze papieru, flamastry.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.

2. Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Co wiesz na ten temat?”. Prosi wybranego ucznia o zapisywanie propozycji.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią e‑materiału w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum trzy pytania do tekstu. Przedstawiają propozycje pytań nauczycielowi, który w razie potrzeby odrzuca niektóre z nich lub proponuje nowe (np. by się nie powtarzały). Uczniowie wybierają 25 pytań, które zostają umieszczone w urnie. Następnie dzielą się na 5 grup, losują 5 pytań z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność udzielonych odpowiedzi.

2. Praca z animacją pt. „Układ wodny szkarłupni”. Uczniowie zapoznają się z animacją i wykonują polecenie nr 2 („Wyjaśnij, w jaki sposób funkcjonują nóżki ambulakralne, umożliwiając zwierzęciu przemieszczanie się”).

3. Uczniowie w 4‑osobowych grupach przygotowują na otrzymanym arkuszu schemat przedstawiający budowę szkarłupni na przykładzie jeżowca. W czasie pracy nie mogą korzystać z e‑materiału.

4. Praca z grafiką interaktywną pt. „Budowa jeżowca”. Prowadzący zajęcia wyświetla grafikę interaktywną. Uczniowie weryfikują swoje schematy, w razie potrzeby uzupełniają je lub poprawiają. Nauczyciel prosi podopiecznych, by pracując indywidualnie, określili funkcje płytki madreporowej oraz nóżek ambulakralnych w ciele szkarłupni (polecenia nr 1 i 2). Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z osobą z pary.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

2. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, w tym kontekście podsumowuje pracę uczniów na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji:

• Nauczyciel może wykorzystać animację na lekcji „Specyfika budowy i czynności życiowych szkarłupni”.