SCENARIUSZ LEKCJI

Imiona i nazwiska autorów: Małgorzata Luc, Jacek Szmańda

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Procesy egzogeniczne – powtórzenie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.

Uczeń:

5. charakteryzuje zjawiska wietrzenia fizycznego i chemicznego, krasowienia oraz opisuje produkty i formy powstałe w wyniku tych procesów;

8. dostrzega prawidłowości w rozmieszczeniu zjawisk i procesów geologicznych na Ziemi, wykorzystując technologie geoinformacyjne;

9. wyjaśnia wpływ procesów geologicznych na powstanie głównych struktur tektonicznych i ukształtowanie powierzchni Ziemi na wybranych przykładach.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcia prawie równiny, penepleny i pedymentu,

• porównuje efekty morfologiczne i litologiczne różnych procesów egzogenicznych,

• podsumowuje zdobytą wiedzę na temat procesów egzogenicznych.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: rozmowa kierowana, dyskusja dydaktyczna

Formy zajęć: praca indywidualna, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: komputer z dostępem do internetu

Materiały pomocnicze

Allen P.A., Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, tłum. J. Dowgiałło‑Kühn i in., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Embleton C., Thornes J., Geomorfologia dynamiczna, tłum. J. Gawlik, PWN, Warszawa 1985.

Jaroszewski W., Marks L., Radomski A., Słownik geologii dynamicznej, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1985.

Wrońska D. i in., Encyklopedia – geografia, red. A. Nawrot, Wydawnictwo Greg, Kraków 2020.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć, przypominając podstawowe informacje o procesach egzogenicznych: typach wietrzenia, ruchach masowych, sedymentacji rzecznej, lodowcowej i eolicznej oraz procesach krasowienia.

• Nauczyciel przedstawia cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z treścią części „Przeczytaj” i grafiką interaktywną. Uczniowie analizują tekst i treści przedstawione w multimedium.

• Nauczyciel przeprowadza rozmowę kierowaną. Prosi uczniów o krótkie wypowiedzi na temat: (1) jakie są rodzaje wietrzenia i na czym one polegają? (2) jakie są rodzaje ruchów masowych i czym się różnią między sobą? (3) na czym polegają procesy fluwialne i jakie są ich główne cechy w poszczególnych odcinkach profilu podłużnego rzeki? (4) jakie są prawidłowości przebiegu procesów erozji i sedymentacji w zbiornikach wodnych? (5) na czym polegają procesy erozji i akumulacji lodowcowej i wodnolodowcowej? (6) jakie są efekty erozji i akumulacji wiatru? (7) na czym polegają procesy krasowe i jakie są ich efekty?

• Nauczyciel wyznacza uczniów do wykonania ćwiczeń 1–7. Czuwa nad ich poprawnym wykonaniem.

Faza podsumowująca

• Uczniowie przy pomocy nauczyciela podsumowują informacje na temat procesów egzogenicznych, opisując, w jaki sposób zachodzą procesy wyrównywania powierzchni ziemi w klimatach wilgotnych i suchych – powstawanie penepleny i pedymentu.

• Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas zajęć, biorąc pod uwagę ich możliwości i zaangażowanie.

Praca domowa

• Rozwiąż krzyżówkę w ćwiczeniu 8.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas zajęć poświęconych procesom zewnętrznym modelującym powierzchnię Ziemi (zakres podstawowy: V. 3).