SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Metody określania wieku względnego i bezwzględnego skał

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

1) Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.

2) Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

2) Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.

4) Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda – człowiek – gospodarka.

III. Kształtowanie postaw.

1) Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.

3) Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.

Uczeń:

1) rozumie zasady ustalania wieku względnego i bezwzględnego skał oraz wydarzeń geologicznych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia i omawia metody określania wieku względnego i bezwzględnego skał,

• określa dokładność metod datowania wieku względnego i bezwzględnego skał,

• wyjaśnia, jakie jest praktyczne znaczenie datowania wieku skał,

• określa wiek skał na podstawie przekroju geologicznego.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Mizerski W., Orłowski S., Geologia historyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do tematyki zajęć poprzez omówienie/przypomnienie, w jakim celu określa się wiek skał i jakie metody można do tego wykorzystać; pytania sprawdzające poziom przygotowania uczniów.

Faza realizacyjna

• Prośba do uczniów o przeczytanie tekstu e‑materiału.

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest obejrzenie filmu edukacyjnego i przeanalizowanie grafiki interaktywnej z e‑materiału, wykonanie poleceń, a następnie przedstawienie rezultatów na forum klasy.

• Wyświetlenie na ekranie filmu edukacyjnego dotyczącego metod określania wieku bezwzględnego i względnego skał. W trakcie filmu uczniowie prowadzą notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowaną przez nauczyciela).

• Wyświetlenie na ekranie grafiki interaktywnej przedstawiającej wybrane metody określania wieku bezwzględnego i względnego skał, rozszerzającej informacje przedstawione w filmie. W celu usystematyzowania wiedzy uczniów nauczyciel omawia poszczególne metody, zwracając uwagę na ich dokładność i trudności w stosowaniu. We wspólnej dyskusji uczniowie wyjaśniają, jakie jest znaczenie datowania wieku skał (np. w archeologii, paleontologii).

• Podział uczniów na grupy (liczebność grup określa nauczyciel).

• Kilkuminutowa praca w grupach – każda grupa wykonuje polecenia, korzystając z wiedzy zdobytej podczas oglądania filmu i grafiki interaktywnej oraz w miarę możliwości innych źródeł informacji.

• Prezentacja przez przedstawicieli poszczególnych grup rezultatów wykonanych poleceń na forum klasy (wszystkich lub wskazanych przez nauczyciela).

• Wyświetlenie na ekranie przekroju geologicznego (polecenie 2 do grafiki interaktywnej) i omówienie przez nauczyciela w interakcji z uczniami zasad prawidłowego określenia wieku skał. Nauczyciel zadaje pytania naprowadzające, weryfikuje poprawność wypowiedzi.

• Dyskusja z udziałem wszystkich uczniów, mająca charakter kompleksowego podsumowania informacji dotyczących metod określania wieku względnego i bezwzględnego skał.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Praca pisemna: samodzielna interpretacja przekroju geologicznego otrzymanego od nauczyciela służąca określeniu względnego wieku skał.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny i grafika zawarta w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych, zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych litosferą i procesami ją kształtującymi (zakres rozszerzony: V. 2, V. 9). Znajdą one także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego litosfery.