Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Czynności życiowe protistów
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Przedstawisz czynności życiowe protistów.
Podzielisz protisty ze względu na sposób odżywiania.
Omówisz sposoby pobierania pokarmu przez protisty cudzożywne.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
prezentacja;
analiza grafiki interaktywnej;
mapa pojęć.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Czynności życiowe protistów”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, a następnie rozwiązanie ćwiczenia nr 4 (w którym mają za zadanie ocenić, czy podane stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe) zawartego w sekcji „Sprawdź się”.
Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Ich zadaniem będzie przygotowanie prezentacji na przydzielony temat:
– grupa I – odżywianie się protistów (z podziałem na protisty samo- i cudzożywne);
– grupa II – oddychanie i wymiana gazowa, osmoregulacja oraz wydalanie protistów;
– grupa III – wrażliwość, poruszanie się i rozmnażanie protistów.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Prowadzący prosi uczniów, aby zgłosili swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią pomysły, a pozostały jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel je dopowiada.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji i omówienia przez grupy materiałów przygotowanych w domu. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.
Mapa pojęć. Uczniowie, pracując w parach, tworzą mapy pojęć związane z tematem lekcji i na podstawie treści z sekcji „Przeczytaj”.
Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, scharakteryzowali sposoby pobierania i transportu cząsteczek pokarmowych. Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.
Nauczyciel czyta polecenie nr 3 (odnoszące się do drugiej grafiki interaktywnej – polegające na nazwaniu wskazanych elementów budowy pantofelka i omówieniu pełnionych przez nie funkcji). Prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje swoją odpowiedź, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie interaktywne nr 8 (w którym mają za zadanie wyjaśnić – na podstawie tekstu źródłowego – jak na szybkość oddalania się pantofelka od źródła zagrożenia będzie miało wpływ stężenie jonów wapnia w jego komórce o wartości poniżej 10Indeks górny −7−7 M), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.
Faza podsumowująca:
Uczniowie indywidualnie rozwiązują krzyżówkę (ćwiczenie nr 5).
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 3 oraz 6 z sekcji „Sprawdź się”.
Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenie nr 8 z sekcji „Sprawdź się”..
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:
Uczniowie mogą wykorzystać grafikę interaktywną jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.