Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przyczyny niedoboru wody w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa III

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

5. Rozumienie prawidłowości w zakresie funkcjonowania środowiska geograficznego oraz wzajemnych zależności w systemie człowiek - przyroda.

6. Rozumienie zasad racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody i zachowania dziedzictwa kulturowego.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

3. Identyfikowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).

6. Przewidywanie skutków działalności gospodarczej człowieka w środowisku geograficznym.

III. Kształtowanie postaw.

3. Dostrzeganie aplikacyjnego charakteru geografii.

5. Rozumienie potrzeby racjonalnego gospodarowania w środowisku geograficznym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, ochrony elementów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz konieczności rekultywacji i rewitalizacji obszarów zdegradowanych.

Treści nauczania:

XIV. Regionalne zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski: podział na regiony fizycznogeograficzne, budowa geologiczna i zasoby surowcowe, ukształtowanie powierzchni, sieć wodna, warunki klimatyczne, formy ochrony przyrody, stan środowiska przyrodniczego.

Uczeń:

9) wyjaśnia przyczyny i skutki niedoboru wody w wybranych regionach Polski.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Uczeń:

• poznaje zasoby wodne Polski.

• dowiaduje się, czy w Polsce występuje niedobór wody.

• określa przyczyny niedoboru wody.

• proponuje działania zaradcze.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, concept mapping.

Formy zajęć: praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, atlas, arkusze papieru A0/A1, pisaki, zeszyt przedmiotowy

• Zasoby wodne Polski, Global Compact Network Poland https://ungc.org.pl/info/zasoby‑wodne‑polski/

• Jarosław Suchożebrski, Zasoby wodne Polski, [dostęp online:] https://www.researchgate.net/publication/330451499_Zasoby_wodne_Polski.

• Małgorzata Gutry‑Korycka, Andrzej Sadurski, Zbigniew W. Kundzewicz, Joanna Pociask‑Karteczka, Lesław Skrzypczyk, Zasoby wodne a ich wykorzystanie, „Nauka” 1/2014, s. 77‑98, [dostęp online:] http://journals.pan.pl/Content/92153/mainfile.pdf?handler=pdf

PRZEBIEG LEKCJI

Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z e‑materiałem oraz innymi źródłami informacji w celu zebrania szerokiego zestawu informacji dotyczących przyczyn niedoboru wody w Polsce.

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie w temat lekcji: omówienie/przypomnienie znaczenia niedoboru wody. Pytania sprawdzające poziom przygotowania uczniów.

• Podział uczniów na grupy (liczebność określa nauczyciel), omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest opracowanie schematu przedstawiającego zależności przyczynowo‑skutkowe między czynnikami naturalnymi i antropogenicznymi a występowaniem niedoborów wody w różnych regionach Polski.

• Przydzielenie poszczególnym grupom określonego regionu Polski do opracowania – proponowane regiony: Pojezierze Wielkopolskie, Nizina Mazowiecka, Wyżyna Śląska, Wyżyna Lubelska, okolice Łodzi i Bełchatowa ewentualnie inne, zaproponowane przez nauczyciela.

• Wyświetlenie na ekranie schematu porządkującego sposób przedstawienia związków przyczynowo‑skutkowych.

• Praca w grupach uczniów (burza mózgów, dyskusja), w której wykorzystane zostaną informacje, schematy, ilustracje zawarte w e‑materiale, informacje zebrane przez uczniów z innych źródeł, mapy z atlasu, służąca sporządzeniu schematu obrazującego związki przyczynowo‑skutkowe. Uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy w postaci graficznej, na arkuszach papieru.

• Prezentacja przy tablicy schematów przygotowanych przez poszczególne grupy – po każdej prezentacji dyskusja z udziałem wszystkich uczniów. Nauczyciel moderuje dyskusję, czuwa nad jej przebiegiem, zadaje pomocnicze pytania, weryfikuje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia itp.

• Wysłuchanie audiobooka i wykonanie poleceń. Krótka dyskusja w grupach uczniów nad treścią odpowiedzi na pytania do polecenia 2.

• Prezentacja na forum klasy odpowiedzi na pytania, spostrzeżeń i wniosków; dyskusja z udziałem wszystkich uczniów dotycząca poprawności interpretacji treści audiobooka i jej zgodności z wcześniejszymi spostrzeżeniami uczniów uzyskanymi na podstawie samodzielnej pracy w grupach.

• Krótkie podsumowanie służące przedstawieniu przyczyn występowania niedoboru wody w wybranych regionach Polski, ich skutków i możliwych środków przeciwdziałania.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne zestawienie najważniejszych elementów przeprowadzonej dyskusji i prezentacji.

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

• Praca pisemna dotycząca przyczyn występowania niedoboru lub nadmiaru wody i ich skutków w miejscu zamieszkania/nauki ucznia lub dowolnym innym regionie wskazanym przez nauczyciela.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium: grafiki i audiobook zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych z hydrosferą, ochroną przyrody i rozwojem zrównoważonym oraz do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu oraz w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego hydrosfery.

Załączniki: