Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Przyczyny niedoboru wody w Polsce
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa III
Podstawa programowa
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wiedza geograficzna.
5. Rozumienie prawidłowości w zakresie funkcjonowania środowiska geograficznego oraz wzajemnych zależności w systemie człowiek - przyroda.
6. Rozumienie zasad racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody i zachowania dziedzictwa kulturowego.
II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
3. Identyfikowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).
6. Przewidywanie skutków działalności gospodarczej człowieka w środowisku geograficznym.
III. Kształtowanie postaw.
3. Dostrzeganie aplikacyjnego charakteru geografii.
5. Rozumienie potrzeby racjonalnego gospodarowania w środowisku geograficznym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, ochrony elementów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz konieczności rekultywacji i rewitalizacji obszarów zdegradowanych.
Treści nauczania:
XIV. Regionalne zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski: podział na regiony fizycznogeograficzne, budowa geologiczna i zasoby surowcowe, ukształtowanie powierzchni, sieć wodna, warunki klimatyczne, formy ochrony przyrody, stan środowiska przyrodniczego.
Uczeń:
9) wyjaśnia przyczyny i skutki niedoboru wody w wybranych regionach Polski.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
poznaje zasoby wodne Polski.
dowiaduje się, czy w Polsce występuje niedobór wody.
określa przyczyny niedoboru wody.
proponuje działania zaradcze.
Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, concept mapping.
Formy zajęć: praca w grupach
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, atlas, arkusze papieru A0/A1, pisaki, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze:
Zasoby wodne Polski, Global Compact Network Poland https://ungc.org.pl/info/zasoby‑wodne‑polski/
Jarosław Suchożebrski, Zasoby wodne Polski, [dostęp online:] https://www.researchgate.net/publication/330451499_Zasoby_wodne_Polski.
Małgorzata Gutry‑Korycka, Andrzej Sadurski, Zbigniew W. Kundzewicz, Joanna Pociask‑Karteczka, Lesław Skrzypczyk, Zasoby wodne a ich wykorzystanie, „Nauka” 1/2014, s. 77‑98, [dostęp online:] http://journals.pan.pl/Content/92153/mainfile.pdf?handler=pdf
PRZEBIEG LEKCJI
Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z e‑materiałem oraz innymi źródłami informacji w celu zebrania szerokiego zestawu informacji dotyczących przyczyn niedoboru wody w Polsce.
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie w temat lekcji: omówienie/przypomnienie znaczenia niedoboru wody. Pytania sprawdzające poziom przygotowania uczniów.
Faza realizacyjna
Podział uczniów na grupy (liczebność określa nauczyciel), omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest opracowanie schematu przedstawiającego zależności przyczynowo‑skutkowe między czynnikami naturalnymi i antropogenicznymi a występowaniem niedoborów wody w różnych regionach Polski.
Przydzielenie poszczególnym grupom określonego regionu Polski do opracowania – proponowane regiony: Pojezierze Wielkopolskie, Nizina Mazowiecka, Wyżyna Śląska, Wyżyna Lubelska, okolice Łodzi i Bełchatowa ewentualnie inne, zaproponowane przez nauczyciela.
Wyświetlenie na ekranie schematu porządkującego sposób przedstawienia związków przyczynowo‑skutkowych.
Praca w grupach uczniów (burza mózgów, dyskusja), w której wykorzystane zostaną informacje, schematy, ilustracje zawarte w e‑materiale, informacje zebrane przez uczniów z innych źródeł, mapy z atlasu, służąca sporządzeniu schematu obrazującego związki przyczynowo‑skutkowe. Uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy w postaci graficznej, na arkuszach papieru.
Prezentacja przy tablicy schematów przygotowanych przez poszczególne grupy – po każdej prezentacji dyskusja z udziałem wszystkich uczniów. Nauczyciel moderuje dyskusję, czuwa nad jej przebiegiem, zadaje pomocnicze pytania, weryfikuje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia itp.
Wysłuchanie audiobooka i wykonanie poleceń. Krótka dyskusja w grupach uczniów nad treścią odpowiedzi na pytania do polecenia 2.
Prezentacja na forum klasy odpowiedzi na pytania, spostrzeżeń i wniosków; dyskusja z udziałem wszystkich uczniów dotycząca poprawności interpretacji treści audiobooka i jej zgodności z wcześniejszymi spostrzeżeniami uczniów uzyskanymi na podstawie samodzielnej pracy w grupach.
Krótkie podsumowanie służące przedstawieniu przyczyn występowania niedoboru wody w wybranych regionach Polski, ich skutków i możliwych środków przeciwdziałania.
Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne zestawienie najważniejszych elementów przeprowadzonej dyskusji i prezentacji.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa
Praca pisemna dotycząca przyczyn występowania niedoboru lub nadmiaru wody i ich skutków w miejscu zamieszkania/nauki ucznia lub dowolnym innym regionie wskazanym przez nauczyciela.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium: grafiki i audiobook zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych z hydrosferą, ochroną przyrody i rozwojem zrównoważonym oraz do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu oraz w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego hydrosfery.
Załączniki: