Autor: Anna Juwan

Temat: Przystosowania protistów do życia w różnych środowiskach

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz przystosowania protistów do życia w środowisku wodnym.

• Wyjaśnisz funkcje wodniczek tętniących spotykanych u protistów słodkowodnych.

• Opiszesz przystosowania ogoniastka jelitowego Giardia lamblia do pasożytniczego trybu życia.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• gra dydaktyczna;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Mapa myśli”). Uczniowie dzielą się na 4‑osobowe grupy. Na otrzymanych arkuszach A3 tworzą mapy myśli dotyczące przystosowań protistów do życia w różnych środowiskach, na podstawie tekstu przeczytanego przed lekcją. Następnie analizują mapę myśli zawartą w e‑materiale i w razie potrzeby poprawiają lub uzupełniają swoje mapy.

2. Uczniowie, pozostając w grupach, wykonują polecenie nr 1 („Przenalizuj mapę myśli i wymień przystosowania w sposobach poruszania się protistów do różnych środowisk życia”) oraz polecenie nr 2 („Wymień organellę, która jest charakterystyczna dla protistów słodkowodnych, np. pantofelka, i wyjaśnij, dlaczego jego funkcja jest wyrazem przystosowania do środowiska życia”). Wybrane pary przedstawiają swoje rozwiązania.

3. Praca z treścią e‑materiału – quiz. Uczniowie układają indywidualnie pytania do treści e‑materiału. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza najlepiej odpowiadających, np. ocenami z aktywności.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie następujące ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”: nr 6 i 7 (odnoszące się do zdjęcia przedstawiającego krzemionkowy szkielet Anthocyrtium hispidum), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: „Na dzisiejszej lekcji nauczyłem/nauczyłam się...”.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.