SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Źródło, cechy i znaczenie pola magnetycznego Ziemi

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa:

III. Dynamika procesów atmosferycznych: pionowa budowa atmosfery, zjawiska i procesy w atmosferze, przestrzenne zróżnicowanie elementów klimatu, strefy klimatyczne i typy klimatów.

Uczeń:

1. wykazuje związek między budową atmosfery a zjawiskami i procesami meteorologicznymi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• określa źródło i cechy pola magnetycznego Ziemi,

• omawia znaczenie pola magnetycznego Ziemi,

• wyjaśnia występowanie anomalii magnetycznych.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, miniwykład, metody operatywne (praca z e‑materiałem)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, fotografie zorzy polarnej (np. z internetu), podręcznik, mapa fizyczna świata lub duży globus, arkusze papieru, pisaki

Materiały pomocnicze

J. Balon, J. Desperak, Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003, s. 88–89.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel przedstawia uczniom zdjęcia zorzy polarnej (można wykorzystać zdjęcie zawarte w e‑materiale lub dostępne w internecie). Inicjuje pogadankę na jej temat (cechy charakterystyczne zjawiska, miejsce występowania, sposób powstawania itp.).

• Nauczyciel nawiązuje do wiatru słonecznego i magnetosfery.

• Następnie nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów, aby pracując w parach, znaleźli informacje dotyczące źródła pola magnetycznego Ziemi.

• Omówienie pola magnetycznego Ziemi i powiązanie go z występowaniem zórz polarnych (e‑materiał).

• Miniwykład nauczyciela na temat biegunów magnetycznych, ich przemieszczania się – można wykorzystać e‑materiał.

• Uczniowie wskazują na mapie fizycznej świata (lub na dużym globusie) położenie biegunów magnetycznych na przestrzeni lat 1965–2010 (tabela w części „Przeczytaj” e‑materiału).

• Miniwykład nauczyciela na temat parametrów pola magnetycznego Ziemi.

• Wykorzystując e‑materiał, nauczyciel inicjuje dyskusję na temat deklinacji magnetycznych w Polsce i na świecie; wyjaśnienie terminów: deklinacja, izogony.

• Wyjaśnienie anomalii magnetycznych, dlaczego powstają – przykłady, wskazanie ich na mapie.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 4–5‑osobowe – ich zadaniem jest zapoznanie się z filmem edukacyjnym zawartym w e‑materiale i wykonanie poleceń do filmu.

• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu liderzy poszczególnych grup na forum klasy prezentują wyniki pracy.

• Nauczyciel podsumowuje prace, ewentualnie uzupełnia wypowiedzi uczniów, wyjaśnia niejasności.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wybrane ćwiczenia z e‑materiału.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, dzielą się swoimi doświadczeniami, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Na zakończenie nauczyciel zadaje uczniom pytania: co było ciekawe, łatwe, trudne, jak można wykorzystać informacje poznane na lekcji itp. Nauczyciel ocenia pracę uczniów, biorąc pod uwagę ich możliwości i zaangażowanie.

Praca domowa

• W formie krótkiej wypowiedzi pisemnej uzasadnij, że życie na Ziemi pozbawionej magnetosfery najprawdopodobniej byłoby niemożliwe.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny można wykorzystać na lekcji z zakresu rozszerzonego dotyczącej zależności przyczynowo‑skutkowych, argumentowania, wnioskowania… (I. 7). Film edukacyjny można wykorzystać także na lekcji z zakresu rozszerzonego dotyczącej ochronnej roli atmosfery ziemskiej (III. 1).