Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Źródło, cechy i znaczenie pola magnetycznego Ziemi
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa:
III. Dynamika procesów atmosferycznych: pionowa budowa atmosfery, zjawiska i procesy w atmosferze, przestrzenne zróżnicowanie elementów klimatu, strefy klimatyczne i typy klimatów.
Uczeń:
wykazuje związek między budową atmosfery a zjawiskami i procesami meteorologicznymi.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
określa źródło i cechy pola magnetycznego Ziemi,
omawia znaczenie pola magnetycznego Ziemi,
wyjaśnia występowanie anomalii magnetycznych.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, miniwykład, metody operatywne (praca z e‑materiałem)
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, fotografie zorzy polarnej (np. z internetu), podręcznik, mapa fizyczna świata lub duży globus, arkusze papieru, pisaki
Materiały pomocnicze
J. Balon, J. Desperak, Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003, s. 88–89.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel przedstawia uczniom zdjęcia zorzy polarnej (można wykorzystać zdjęcie zawarte w e‑materiale lub dostępne w internecie). Inicjuje pogadankę na jej temat (cechy charakterystyczne zjawiska, miejsce występowania, sposób powstawania itp.).
Nauczyciel nawiązuje do wiatru słonecznego i magnetosfery.
Następnie nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel prosi uczniów, aby pracując w parach, znaleźli informacje dotyczące źródła pola magnetycznego Ziemi.
Omówienie pola magnetycznego Ziemi i powiązanie go z występowaniem zórz polarnych (e‑materiał).
Miniwykład nauczyciela na temat biegunów magnetycznych, ich przemieszczania się – można wykorzystać e‑materiał.
Uczniowie wskazują na mapie fizycznej świata (lub na dużym globusie) położenie biegunów magnetycznych na przestrzeni lat 1965–2010 (tabela w części „Przeczytaj” e‑materiału).
Miniwykład nauczyciela na temat parametrów pola magnetycznego Ziemi.
Wykorzystując e‑materiał, nauczyciel inicjuje dyskusję na temat deklinacji magnetycznych w Polsce i na świecie; wyjaśnienie terminów: deklinacja, izogony.
Wyjaśnienie anomalii magnetycznych, dlaczego powstają – przykłady, wskazanie ich na mapie.
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 4–5‑osobowe – ich zadaniem jest zapoznanie się z filmem edukacyjnym zawartym w e‑materiale i wykonanie poleceń do filmu.
Po upływie określonego przez nauczyciela czasu liderzy poszczególnych grup na forum klasy prezentują wyniki pracy.
Nauczyciel podsumowuje prace, ewentualnie uzupełnia wypowiedzi uczniów, wyjaśnia niejasności.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami.
Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wybrane ćwiczenia z e‑materiału.
Uczniowie omawiają ćwiczenia, dzielą się swoimi doświadczeniami, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.
Na zakończenie nauczyciel zadaje uczniom pytania: co było ciekawe, łatwe, trudne, jak można wykorzystać informacje poznane na lekcji itp. Nauczyciel ocenia pracę uczniów, biorąc pod uwagę ich możliwości i zaangażowanie.
Praca domowa
W formie krótkiej wypowiedzi pisemnej uzasadnij, że życie na Ziemi pozbawionej magnetosfery najprawdopodobniej byłoby niemożliwe.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Film edukacyjny można wykorzystać na lekcji z zakresu rozszerzonego dotyczącej zależności przyczynowo‑skutkowych, argumentowania, wnioskowania… (I. 7). Film edukacyjny można wykorzystać także na lekcji z zakresu rozszerzonego dotyczącej ochronnej roli atmosfery ziemskiej (III. 1).