Autor: Krzysztof Kowlauk

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Ustrój administracji publicznej w RP na szczeblu centralnym

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

III. Organy władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

6) przedstawia kompetencje Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej; wymienia podstawowe działy administracji rządowej i zadania wojewody; wyjaśnia rolę Prezesa Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej; przedstawia procedury powoływania i odwoływania rządu, używając określeń: wotum zaufania, konstruktywne wotum nieufności, wotum nieufności wobec ministra, dymisja (w tym w wyniku skrócenia kadencji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej).

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

13) przedstawia zadania służby cywilnej i jej rolę w państwie demokratycznym oraz zasady postępowania urzędnika służby cywilnej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia podstawowe zasady funkcjonowania administracji centralnej w Polsce;

• wymienia zadania i kompetencje Rady Ministrów;

• wyjaśnia relacje między rządem a centralnymi organami administracji.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• metoda dramy;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed zajęciami

1. Przygotowanie do pracy metodą dramy. Uczniowie wybierają role, jakie będą odgrywać podczas lekcji – członków Rady Ministrów oraz kierowników urzędów centralnych. Przykładowa lista:

• Prezes Rady Ministrów;

• minister spraw wewnętrznych i administracji;

• minister finansów;

• minister infrastruktury;

• minister rozwoju, pracy i technologii;

• minister klimatu i środowiska;

• minister rolnictwa i rozwoju wsi;

• minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu;

• minister rodziny i polityki społecznej;

• Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów;

• Prezes Urzędu Zamówień Publicznych;

• Generalny Inspektor Informacji Finansowej;

• Szef Urzędu do spraw Cudzoziemców;

• Główny Inspektor Ochrony Środowiska;

• Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad;

• Główny Lekarz Weterynarii;

• Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych;

• Szef Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Każdy z uczniów zapoznaje się z aktualną działalnością urzędu centralnego, który się mieści w obszarze jego kompetencji (kierownik urzędu oraz odpowiedni minister), korzystając ze strony internetowej instytucji i materiałów prasowych.

2. Kierownicy urzędów przekazują nadzorującym im członkom rządu raporty z rocznej działalności – w formie jednostronicowych wydruków. Zamieszczają w nich informacje o najważniejszych sprawach, którymi urzędy się zajmowały w ostatnim roku, problemach, z którymi się borykały oraz propozycjach zmian legislacyjnych dotyczących obszaru ich działalności.

Faza wstępna

1. Przedstawienie ogólnych zasad funkcjonowania organów administracji centralnej w Polsce. Nauczyciel wskazuje na podstawowe akty prawne, które regulują to zagadnienie. Zostają one zapisane na tablicy.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

Faza realizacyjna

1. Drama. Posiedzenie Rady Ministrów poświęcone jest sprawozdaniom z działalności wybranych urzędów centralnych. Obrady prowadzi Prezes Rady Ministrów, który dopuszcza do głosu kolejnych ministrów.

2. Przedstawienie przez ministrów informacji z działalności nadzorowanego urzędu. Szef resortu opiera się na dostarczonym mu raporcie kierownika urzędu oraz informacjach, jakie uzyskał z własnych źródeł. Odpowiada na pytania, które zadają mu premier oraz inni członkowie rządu. Jeśli sytuacja tego wymaga, wzywa się na posiedzenie Rady Ministrów kierownika urzędu.

3. Prezes Rady Ministrów pyta członków rządu o propozycje zmian legislacyjnych, odnoszących się do działalności omawianych urzędów. Członkowie gabinetu przeprowadzają dyskusję w tej sprawie, a następnie sporządzają wnioski, które zostają zaprotokołowane. Rząd zatwierdza raporty ministrów lub wzywa ich do wniesienia poprawek. Premier stara się, by do rozstrzygnięć dochodziło w drodze porozumienia wszystkich członków rządu; jeśli to okaże się niemożliwe, zarządza głosowanie.

4. Prezes Rady Ministrów nakazuje powielenie raportów i dostarczenie każdemu uczniowi jednego egzemplarza każdego z nich.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel ocenia posiedzenie rządu. Zwraca uwagę na merytorykę wypowiedzi wszystkich osób oraz prawidłowość postępowania – w świetle procedur prawnych.

2. Wykonanie w parach ćwiczeń 5–8 z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–4 z sekcji „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Gra interaktywna może zostać wykorzystana przez uczniów indywidualnie lub podczas zajęć w charakterze podsumowania.