Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Rozmieszczenie upraw kawy, herbaty, kakao i tytoniu na świecie
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II
Podstawa programowa
X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura).
Uczeń:
3) wyjaśnia zasięg geograficzny głównych upraw i chowu zwierząt na świecie.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
podaje cechy i przykłady używek,
wskazuje główne rejony upraw używek na świecie i określa ich granice,
przedstawia tendencje w globalnej produkcji używek na świecie na przestrzeni lat,
porównuje wymagania i warunki uprawy głównych używek i wyjaśnia przyczyny rozmieszczenia upraw tych roślin na świecie.
formułuje prawidłowości na temat związków między największymi obszarami upraw używek na świecie a ich głównymi producentami.
Strategie nauczania: konektywizm
Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, odgrywanie ról, odwrócona klasa
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach (lub grupach), praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), mapa polityczna świata, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
Baza danych FAOSTAT (dostęp 10.12.2021).
Grzebisz W., Szramka H., Wielka encyklopedia geografii świata, t. 11: Rolnictwo i leśnictwo, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1998.
Falkowski J., Kostrowicki J., Geografia rolnictwa świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Fierla I. (red.), Geografia gospodarcza świata, PWE, Warszawa 2005.
Wrona J., (red.), Podstawy geografii ekonomicznej, PWE, Warszawa 2006.
PRZEBIEG LEKCJI
Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi o przygotowanie informacji na temat rozmieszczenia upraw używek (kakao, kawa, herbata, tytoń) na świecie. Uczniowie mają za zadanie zwrócić szczególną uwagę na następujące zagadnienia:
przykłady najważniejszych używek,
pochodzenie kawy, herbaty, kakao i tytoniu,
preferencje środowiskowe (gleby, agroklimat, stosunki wodne) używek,
główne regiony uprawy używek na świecie oraz ich związek z preferencjami środowiskowymi tych roślin,
wielkość światowych plonów, zbiorów i powierzchni upraw używek,
główni producenci używek oraz ich związek z preferencjami środowiskowymi tych roślin.
W tym celu nauczyciel zaleca zapoznać się z niniejszym e‑materiałem, literaturą zamieszczoną powyżej oraz innymi źródłami informacji geograficznej.
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).
Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat podziałów roślin uprawnych.
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat przykładów używek. Włączają się w nią uczniowie.
Następnie nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Każda grupa zajmuje się jedną z używek: kawą, herbatą, tytoniem lub kakao.
Nauczyciel staje się przewodniczącym dyskusji. Wyświetla na tablicy zagadnienia (takie, jakie podał kilka lekcji wcześniej – patrz powyżej). Następnie udziela głosu grupom naprzemiennie. Każdy zespół może zadać jedno pytanie grupie odpowiedzialnej za omówienie danego zagadnienia. Nauczyciel czuwa nad poprawnością odpowiedzi uczniów.
Schemat jednej części dyskusji może wyglądać następująco:
Nauczyciel wyświetla hasło nr 1: Pochodzenie używek.
Każda z grup omawia to zagadnienie w odniesieniu do swojej używki.
Każda z grup ma prawo zadać jedno pytanie pomocnicze pozostałym zespołom.
Zespoły odpowiadają na pytania (ewentualnie nauczyciel może dodać inne informacje – w celu uzupełnienia).
Powyższy schemat powtarza się w przypadku pozostałych zagadnień.
W następnej części lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują kilka z nich.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.
Praca domowa
Nauczyciel prosi uczniów, żeby wypisali w zeszytach przykłady zastosowania wybranych używek. W tym celu zaleca skorzystać z różnych źródeł informacji geograficznej, między innymi z literatury podanej powyżej (materiały pomocnicze).
Można poprosić także o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafika interaktywna może zostać kontekstowo bądź uzupełniająco wykorzystana podczas innych zajęć dotyczących rolnictwa (zakres podstawowy: X. 1; zakres rozszerzony: X. 1).