Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Pierwotna i wtórna jama ciała

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Porównasz pierwotną i wtórną jamę ciała zwierząt.

• Scharakteryzujesz różnice w budowie jamy ciała u zwierząt acelomatycznych, pseudocelomatycznych i celomatycznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza grafiki interaktywnej;

• mapa myśli;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje pytania:
   – Czym jest wtórna jama ciała i jak powstaje? Czy powstaje u wszystkich zwierząt? Na jakie grupy dzieli się zwierzęta na podstawie jej obecności?
   – W jaki sposób powstaje otwór gębowy i odbytowy u zwierząt? Na jakie grupy dzieli się zwierzęta na tej podstawie?
   Uczniowie indywidualnie udzielają odpowiedzi na kartkach, następnie tworzą pary, a potem pary łączą się w czwórki – za każdym razem uczniowie ustalają wspólną odpowiedź.

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i rozdaje im arkusze papieru A1 oraz flamastry. Uczniowie mają za zadanie wykonać mapę myśli, która uwzględnia różne sposoby powstawania mezodermy. Po upływie wyznaczonego czasu chętne osoby prezentują mapy myśli wykonane przez swoją grupę.

2. Praca z multimedium („Grafika interaktywna 1”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną 1 i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, wykonali polecenie nr 1 („Przeanalizuj schematy i na ich podstawie scharakteryzuj różnice między zwierzętami celomatycznymi, pseudocelomatycznymi i acelomatycznymi”) oraz polecenie nr 2 („Na podstawie schematów i innych dostępnych źródeł wymień po dwa przykłady zwierząt celomatycznych, pseudocelomatycznych i acelomatycznych”). Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą. Wybrane osoby przedstawiają odpowiedź na forum klasy.

3. Praca z drugim multimedium („Grafika interaktywna 2”). Uczniowie zapoznają się z materiałem i w 4‑osobowych grupach opracowują odpowiedzi do poleceń nr 1 i 2 (dotyczących różnic między zwierzętami pierwo- i wtóroustymi). Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Grafika interaktywna I” układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską parę.

2. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, w tym kontekście podsumowuje pracę uczniów na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej 1:

• Grafikę interaktywną 1 można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.